тума́н, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Згушчэнне дробных кропелек вады або ледзяных крышталікаў у прыземных слаях атмасферы, якое робіць паветра непразрыстым.
Над лугам слаўся густы т.
2. Непразрыстая заслона дыму, пылу і пад.
Махорачны т.
3. перан. Тое, што перашкаджае правільна ўспрымаць і разумець навакольны свет.
Т. у галаве.
|| прым. тума́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
змахлява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; зак.
Разм. Зрабіць несумленны ўчынак; ашукаць, зжульнічаць. Вельмі часта Андрэйка імкнуўся змахляваць, спрачаўся, даводзіў, што мяч забіты правільна, і тут жа падміргваў Валодзьку: маўляў, падтрымай. Гамолка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рассужда́ть несов., в разн. знач. разважа́ць;
он пра́вильно рассужда́ет ён пра́вільна разважа́е;
рассужда́ть на вся́кие те́мы разважа́ць на ўся́кія тэ́мы;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
соверше́нно нареч. зусі́м, ца́лкам;
соверше́нно глухо́й зусі́м глухі́;
соверше́нно разде́тый зусі́м раздзе́ты;
соверше́нно ве́рно зусі́м пра́вільна;
соверше́нно всё усё чы́ста.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гра́матны, ‑ая, ‑ае.
Які ўмее чытаць і пісаць; пісьменны. Прыедуць, бывала, сяляне з рынку, пачнуць выбіраць з воза пакункі і знойдуць вузенькія, доўгенькія лісточкі. Няграматны селянін паглядзіць на .. [лістоўкі] ды схавае ў кішэню, каб пры здарэнні паказаць чалавеку граматнаму. Колас. // Які ўмее граматычна правільна пісаць. Граматны вучань. // Граматычна правільна напісаны. Граматнае пісьмо. // перан. Які мае неабходныя веды ў якой‑н. галіне. Граматны інжынер. □ У паэзію ідзе таленавітае, літаратурна граматнае, знаёмае з тэхнікай справы пакаленне. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дакла́дна,
1. Прысл. да дакладны.
2. у знач. вык. Па-сапраўднаму, правільна, акуратна. — Давайце неадкладна, Ды каб было дакладна, Бо трэба знаць і трэба ўмець, Каго, калі і як сустрэць. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кастапра́ў, ‑права, м.
Даўней — лекар, які ўмеў ставіць на месца вывіхнутыя косці або правільна састаўляць пераламаныя. Вопытны хірург і да таго ж умелы кастапраў, доктар агледзеў, абмацаў гэту старую худую нагу. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тандэ́т, ‑у, М ‑дэце, м.
Разм. Дрэнная танная рэч; тое, што зроблена недабраякасна. Мы падхоплівалі .. [кош] ледзь не на ляту і аглядвалі, абмацвалі, ці правільна ўсё зроблена, ці няма тут якога тандэту. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бургамі́стр. Рус. бургоми́стр, укр. бургомі́стр. У полац. граматах: бургкимистръ (1399 г.), бергаместер (1521 г.). Запазычанне з гал. burgemeester або с.-н.-ням. borgemester. Фасмер, 1, 244. Іначай Шанскі, 1, Б, 229–230 (< с.-в.-ням. burgemeister, bürgemeister, што, аднак, наўрад ці правільна). Параўн. бурмістр.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абсалю́тны, -ая, -ае.
1. Безумоўны, неабмежаваны, узяты па-за ўсякім параўнаннем.
Абсалютныя і адносныя паказчыкі.
А. чэмпіён (спартсмен-пераможац у мнагабор’і).
2. Поўны, канчатковы.
А. спакой.
Абсалютная большасць (пераважная большасць). Абсалютная манархія (самадзяржаўе). А. слых (слых, які дакладна вызначае вышыню любога тону). Абсалютна (прысл.) правільна.
○
Абсалютны нуль — самая нізкая тэмпература (-273,15 °С).
◊
Абсалютны нуль — пра нікчэмнага, зусім бескарыснага ў якой-н. справе чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)