аба, прыназ. з М.

Ужыв. ў спалучэннях «аба мне» і (радзей) «аба ўсім (усёй, усіх)»: аба мне нічога не гаварылі, аба ўсім пытацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прагада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак.

Памыліўшыся ў разліках, меркаваннях, аказацца ў нявыгадным становішчы.

Я тут нічога не прагадаў.

|| незак. прага́дваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нішчы́мны, -ая, -ае.

1. Не прыпраўлены скаромным, без скаромнага; посны.

Нішчымная капуста.

2. Без нічога, без якіх-н. дабавак; пусты.

Есці н. хлеб.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

расі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

Кропелька расы.

◊

Макавай расінкі ў роце не было (разм.) — нічога яшчэ не піў, не еў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бельме́с / не знать ни бельме́са прост. не ве́даць нічо́га.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пра́здно нареч. нічо́га не ро́бячы, без рабо́ты, без спра́вы;

жить пра́здно жыць, нічо́га не ро́бячы, гультаява́ць;

пра́здно тра́тить вре́мя марнава́ць час.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мо́ўчкі, прысл.

1. Нічога не гаворачы.

Сядзець м.

2. перан. Не пратэстуючы, пакорліва, маўкліва.

М. перанесці абразу.

3. перан. Паціху, тайком.

М. сядзець у засадзе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

непазнава́льны, -ая, -ае.

1. Які змяніўся настолькі, што яго цяжка пазнаць.

Непазнавальная вёска.

2. Недаступны пазнанню.

У свеце няма нічога непазнавальнага.

|| наз. непазнава́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Нішто́ ’нішто; абы-як; не шкодзіць’ (Нас.), ’нядрэнна’ (Сл. ПЗБ), ’нішто’ (Касп., Бяльк.), ’нядрэнны, нядрэнна’ (докш., Янк. Мат.; Янк. 1), ’нічога сабе, нішто’ (Гарэц.), нішчо́ ’нішто, ні адно; нічога, так сабе; нядрэнна, добра; нічога страшнага, хоць бы што; нядрэнны, неблагі; немалы’ (ТС), ’нічога, нішто’ (Мат. Гом.), укр. ніщо́ ’нішто, няма чаго’, рус. ничто́ ’нічога; добра, нядрэнна’, польск. nic ’нічога, ані трошкі’, чэш. nic ’нічога’, славац. nič, в.-луж. ničo, н.-луж. nico, славен. nȉč, серб.-харв. ни̏шта, макед. ништо, балг. нищо. Прасл. *ni‑čь(to), параўн. авест. naēčit ’нішто’ (ESSJ SG, 2, 488–490; Фасмер, 3, 76; Махэк₂, 398; Бязлай, 2, 222; Шустар-Шэўц, 13, 1001). Адносна семантыкі гл. нічога.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бязгрэ́шны, -ая, -ае.

1. Які не зрабіў граху.

Гэта быў б. чалавек.

2. Які не мае ў сабе нічога дрэннага; чысты.

Бязгрэшныя думкі.

|| наз. бязгрэ́шнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)