я́дранасць, ‑і, ж.

Уласцівасць і якасць ядранага (у 2–6 знач.). Ядранасць пладоў. Ядранасць асенняй ночы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Растурхаць ’разбудзіць, раскатурхаць’ (Сцяшк. Сл.): растурхаў сярод ночы (Сержп. Казкі), расту́ркаць, рістурька́ць ’разварушыць, растармашыць’ (Бяльк., Ян., Юрч., Жд. 3). Вытворныя ад турхаць, туркаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

весялі́цца, ‑люся, вяселішся, вяселіцца; незак.

Весела праводзіць час; забаўляцца. Да позняй ночы весяліліся беражкоўцы, святкуючы наваселле. Краўчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

а́ман,

Тое, што і амін. — Няхай ад гэтае ночы ўсё забудзецца і аман, — трывожна папрасіў Сяргей. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раўнадзе́нства, ‑а, н.

Час, які бывае двойчы ў год, калі працягласць дня і ночы аднолькавыя. Вясенняе і асенняе раўнадзенства.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Начны́, рэдка ночны ’які мае адносіны да ночы’ (Некр. і Байк., БРС, ТСБМ, ТС, Сл. ПЗБ), ночны́ субст. ’начны дэман’ (ТС). Прасл. *noktьnъjь (Трубачоў, Проспект, 65), да ноч (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гле́дзячы,

Дзеепрысл. цяпер. ад глядзець.

•••

На ноч гледзячы — позна вечарам, напроці ночы (ісці, адпраўляцца).

Расці на лес гледзячы гл. расці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пашчы́пваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.

Час ад часу, злёгку шчыпаць. Мароз к ночы мацнеў, пашчыпваў твар, вушы. Сіняўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ро́сны I роси́стый;

~ная сце́жка — роси́стая тропи́нка;

~ныя но́чы — роси́стые но́чи

ро́сны II: р. ла́дан мед., фарм. ро́сный ла́дан

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

за́нач, прысл.

Разм. На працягу ночы. Красуцкі тут жа падняўся з парога, пачаў разбіраць цэнтрыфугу, каб перажыць ды высушыць занач. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)