Лі́шак ’рэшта, лішняе’ (Яруш., Шат., ТСБМ). Укр. ли́шок, рус. перм. лишок, тул. ли́шек ’тс’. Утворана ад lix‑ъ. Да лі́ха (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шут м.
1. ист. бла́зан, -зна м.;
2. перен. бла́зан, -зна м., штука́р, -ра́ м., камедыя́нт, -та м.;
◊
шут горо́ховый ду́рань малёваны;
шут его́ зна́ет! лі́ха яго́ ве́дае!;
на кой шут! на яко́е лі́ха!
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ты́хо-лы́хо ‘шыта-крыта’ (драг., З нар. сл.). Да ці́ха і лі́ха (гл.) з заходнепалескай фанетыкай, параўн. ст.-бел. тихо, тыхо ‘ціха’, тихота, тихость ‘адсутнасць гаворкі, лагоднасць, пакора’ і лихо ‘зло’, ‘адчайна, рызыкоўны (ГСБМ); ведаць, на аснове рыфмаванага выслоўя, параўн. Cicho, bo budzie licho! (ваўк., Федар. 4), або Ot, ad licha cicha, a dabra ni czutno (там жа), He чапай ліха, пакуль яно ціха (Вушац. сл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паба́лавацца, ‑луюся, ‑луешся, ‑луецца; зак.
1. Балавацца, сваволіць некаторы час. Пабалаваліся і годзе.
2. Атрымаць задавальненне ад чаго‑н. — Дай костку .. [Апацею Еўдаксеевічу], не шкадуй... Няхай пабалуецца, ліха копчанае... Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
санста́нцыя, ‑і, ж.
Разм. Санітарна-эпідэміялагічная станцыя. Як на ліха, з раёна прыехаў інспектар санстанцыі, дарэчы, малады хлопец, і яны [хлопец і Саша] пайшлі ў суседнюю вёску рабіць нейкую прафілактыку. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Ліхамы́слы, ліхамы́слый ’зламысны’ (Яруш.), рус. (Мард. АССР) лихомы́сный ’які наносіць шкоду, страты’. Прасл. lixomyslьnъjь (Трубачоў, Эт. сл., 15, 94). Да лі́ха і мы́сліць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
развясёлы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Вельмі вясёлы. — Люба, — смальнуў .. [Сашка] развясёлым голасам, — бяры чарку! Чорны. Ліха рэзаў гармонік, екатаў бубен, з подсвістам, з прыпеўкамі таптала вулкавы пыл развясёлае войска. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўпля́шкі, ж.
Палавіна пляшкі. Віця ведаў, што ў кладоўцы застаўся мяшок збожжа, што прыслаў дзед, і паўпляшкі алею, але браць не захацеў, ліха з ім, тут самому няма куды дзецца. Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
еката́ць, екачу, якочаш, якоча; незак.
Разм. Галасіць, заходзячыся ад болю. // Вішчаць, скавытаць (пра жывёл). Бобік рваўся з ланцуга, екатаў, хрыпеў. Рылько. / у перан. ужыв. Ліха рэзаў гармонік, екатаў бубен. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ліша́йнікі расліны ніжэйшага тыпу, якія складаюцца з грыба і водарасці, утвараючы адзін арганізм, Lichenes’ (ТСБМ; БелСЭ, 6). Навуковы тэрмін, запазычаны, відавочна, з рус. мовы. Да ліша́й, лі́ха (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)