кружко́м, прысл.

Разм. Невялікім кругам, утвараючы невялікі круг. Пасля вячэры распалілі касцёр, паселі кружком пад соснамі. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гарызо́нт, -у, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Уяўная мяжа неба і зямной ці воднай паверхні, а таксама прастора неба над гэтай мяжой.

Ні воблачка на гарызонце.

2. Уся бачная вакол назіральніка прастора, далягляд.

З самалёта адкрыўся шырокі г.

3. перан. Круг ведаў, інтарэсаў, ідэй.

Студэнт з шырокім гарызонтам.

Г. паэта.

4. перан. Круг дзеянняў, магчымасцей.

Перад моладдзю адкрыты шырокія гарызонты.

5. Узровень вады ў рацэ ці вадаёме (спец.).

Г. вады ў рацэ.

6. Пласт адкладанняў горных парод, які вылучаецца па якой-н. прыкмеце (спец.).

Г. вапняку.

◊

Знікнуць з гарызонту — перастаць з’яўляцца дзе-н., у якой-н. кампаніі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мерыдыя́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

Уяўная лінія, якая праходзіць праз полюсы зямнога шара і перасякае экватар.

Геаграфічны м.

○

Нябесны мерыдыян — вялікі круг нябеснай сферы, які праходзіць праз зеніт і полюсы свету.

|| прым. мерыдыя́нны, -ая, -ае і мерыдыяна́льны, -ая, -ае.

Мерыдыянная плоскасць.

Мерыдыянальная лінія.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Кружэ́лка ’сланечнік’ (Мат. Маг.). Да круг 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бу́хта I ж. (залив) бу́хта

бу́хта II ж. (круг сложенного витком каната) бу́хта

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

эклі́птыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

У астраноміі — вялікі круг нябеснай сферы, па якім адбываецца бачны гадавы рух Сонца.

[Ад грэч. ékleipsis — зацьменне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тро́пік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Уяўны круг, які праходзіць паралельна зямному экватару на адлегласці 23°26’ на поўнач або на поўдзень ад яго.

Т.

Казярога.

Т.

Рака.

2. Гарачы пояс зямнога шара, размешчаны паміж экватарам і гэтым кругам.

|| прым. трапі́чны, -ая, -ае.

Трапічная спёка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ку́глік ’гаршчок’ (Мат. Гом.). Да круглік. Параўн. круг (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

чляні́ць, чляню, членіш, членіць; незак., каго-што.

Дзяліць, падзяляць на асобныя часткі; расчляняць. Дыяметр членіць круг на дзве роўныя часткі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ратава́льны, ‑ая, ‑ае.

Прызначаны для ратавання, выратавання каго‑, чаго‑н. Ратавальны круг. Ратавальныя сродкі. □ — Хутчэй ратавальную лодку! — пачуўся ўсхваляваны голас. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)