ду́манне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. думаць (у 1 знач.). Хадзіў [Лабановіч], хадзілі з ім і думкі яго, і яго мары, і ўспаміны. Спакой і цішыня лясная так хіляць да такога думання. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зарачы́ся, ‑ракуся, ‑рачэшся, ‑рачэцца; ‑рачомся, ‑рачацеся, ‑ракуцца; пр. зарокся, ‑раклася, ‑лося; зак.

Даць зарок, абяцанне ніколі не рабіць чаго‑н. Я зарокся з ім хадзіць. □ — Не, браце, зарокся і думаць пра .. [вершы]. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ацверазі́цца, ацверажуся, ацвярэзішся, ацвярэзіцца і ацвяро́зіцца, ‑рожуся, ‑розішся, ‑розіцца; зак.

Стаць цвярозым пасля ап’япення. Хлор, ужо ацверазіўшыся, прыўстаў з месца і нядбайна матнуў рукою. Гартны. // перан. Пачаць цвяроза думаць, меркаваць пра што‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абалва́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.

1. Разм. Груба, збольшага абчасаць, падрыхтаваць для далейшай апрацоўкі. Абалваніць камень.

2. Абы-як на скорую руку пастрыгчы.

3. Пазбавіць здольнасці думаць, разумець, разважаць. // Абдурыць, ашукаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вообража́ть несов.

1. уяўля́ць;

2. (предполагать, думать) ду́маць, уяўля́ць;

вообража́ть о себе́ быць (ве́льмі) высо́кай ду́мкі пра сябе́, задава́цца;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ча́ять несов., уст., прост. спадзява́цца, чака́ць; (думать) ду́маць;

души́ не ча́ять душы́ не чуць;

ча́емый прич., страд. які́ чака́ны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

круціхво́стка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Разм. Тое, што і круцёлка (у 2 знач.). То ж трэба думаць, нейкая гадаўка і круціхвостка падабрала вунь якую чыстую, вунь якую далікатную душу! Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паняво́лі, прысл.

Насуперак жаданню, па неабходнасці. — Паняволі будзеш пасціць, калі ў кубле пуста. Чарнышэвіч. [Марыля:] Як бы там сабе ні было, а нам трэба думаць, як далей жыць. Паняволі мусім сабе даваць якую раду. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нагляда́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. наглядаць.

2. Тое, што заўважана ў працэсе вывучэння, разгляду чаго‑н., назіранняў над чым‑н. Жыццёвыя нагляданні. □ Цяпер.. [Ігнась] навучыўся наглядаць, думаць, .. рабіць свае вывады з нагляданняў. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Наду́м ’мысленнае рашэнне’ (Бяльк.). Аддзеяслоўны назоўнік, параўн. надумацца ’задумаць, рашыць, одум ’разважанне, роздум’. Гл. думаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)