цясні́ць, -ню́, -ні́ш, -ні́ць; -ні́м; цесніце́, -ня́ць; незак., каго-што.
1. Прымушаць адступіць; адцясняць.
Ц. варожыя флангі.
2. Абмяжоўваць каго-н. у прасторы, плошчы.
Не буду я вас ц., паеду да сына.
3. Сціскаць, спіраць (грудзі, дыханне і пад.).
Яна адчувала, як ёй цясніла дыханне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
белагру́ды, ‑ая, ‑ае.
У якога белыя грудзі. Будуць вечна сады расцвітаць, Белагрудыя ластаўкі лётаць. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цяць, тну, тнеш, тне; тнём, тняце́, тнуць; цяў, цяла́, -ло́; тні і тнуць, тну, тнеш, тне; тнём, тняце́, тнуць; тнуў, тну́ла; тні; зак., каго-што і без дап.
1. Ударыць, стукнуць чым-н.
Цяў (тнуў) яму кулаком у грудзі.
2. Балюча ўкусіць.
Сабака цяў (тнуў) за нагу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
узаця́жку, прысл.
Зацягваючыся, удыхаючы на ўсе грудзі (курыць, дыхаць і пад.). Курыў [стары] доўга, узацяжку, думаў. Надзя таксама не спала. М. Ткачоў. Першы раз Міхась смаліў узацяжку. Чэрня. Дождж прайшоў — І з сэрцам гладзіць цяжка: Птушкай рвецца ў чыстае раздолле! І на грудзі поўныя, узацяжку, Не надыхацца ніяк уволю. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пе́рсі, ‑яў; адз. няма.
1. Уст., паэт. Грудзі (у чалавека). Юнак той — прапаршчык Дзяжа. У росце мерны, цёмна-русы, Шырокі ў персях і плячах. Колас.
2. Грудзі (у каня). Конь, разгарачаны галопам, захроп, ледзь не па самыя персі прасадзіўшы тонкія ногі ў снег. Паслядовіч. Сцяпан аброццю прыціснуў галаву каня да персяў. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ні́цма, прысл.
Тварам уніз. Алесь ляжаў ніцма, падлажыўшы далоні пад грудзі. Брыль. Стары ляжаў ніцма, уткнуўшыся рыжай барадою ў зямлю. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пабуйне́ць, ‑ее; зак.
Стаць, зрабіцца больш буйным. Дождж пабуйнеў, і Косця з задавальненнем падстаўляў пад яго то грудзі, то спіну. Курто.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падвярну́ць, -вярну́, -ве́рнеш, -ве́рне; -вярні́; -ве́рнены; зак., што.
1. Вернучы, падлажыць пад каго-, што-н., падгарнуць.
П. ямчэй падушку пад галаву.
2. Няёмка падагнуўшы, пашкодзіць, вывіхнуць.
П. нагу.
3. Падварушыць, крыху павярнуць.
П. сена.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аб раптоўным адчуванні млоснасці, болю.
Падвярнула (безас.) пад грудзі.
|| незак. падваро́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ваздухі́ ’лёгкія’ (КЭС, Інстр. I). Да дых‑/дух‑. Параўн. аналагічныя ўтварэнні: рус. духи́ і ды́хи ’дыхальныя шляхі, асабліва ў каня’, смал. воздухи ’лёгкія, грудзі’. Параўн. бел. даць пад уздых.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паўнагру́ды, ‑ая, ‑ае.
Які мае поўныя, высокія грудзі. Гэтай невысокай, паўнагрудай.. дзяўчыне можна было даць не больш як год семнаццаць — васемнаццаць. Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)