пе́рсі, ‑яў; адз. няма.
1. Уст., паэт. Грудзі (у чалавека). Юнак той — прапаршчык Дзяжа. У росце мерны, цёмна-русы, Шырокі ў персях і плячах. Колас.
2. Грудзі (у каня). Конь, разгарачаны галопам, захроп, ледзь не па самыя персі прасадзіўшы тонкія ногі ў снег. Паслядовіч. Сцяпан аброццю прыціснуў галаву каня да персяў. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ні́цма, прысл.
Тварам уніз. Алесь ляжаў ніцма, падлажыўшы далоні пад грудзі. Брыль. Стары ляжаў ніцма, уткнуўшыся рыжай барадою ў зямлю. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пабуйне́ць, ‑ее; зак.
Стаць, зрабіцца больш буйным. Дождж пабуйнеў, і Косця з задавальненнем падстаўляў пад яго то грудзі, то спіну. Курто.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падвярну́ць, -вярну́, -ве́рнеш, -ве́рне; -вярні́; -ве́рнены; зак., што.
1. Вернучы, падлажыць пад каго-, што-н., падгарнуць.
П. ямчэй падушку пад галаву.
2. Няёмка падагнуўшы, пашкодзіць, вывіхнуць.
П. нагу.
3. Падварушыць, крыху павярнуць.
П. сена.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аб раптоўным адчуванні млоснасці, болю.
Падвярнула (безас.) пад грудзі.
|| незак. падваро́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ваздухі́ ’лёгкія’ (КЭС, Інстр. I). Да дых‑/дух‑. Параўн. аналагічныя ўтварэнні: рус. духи́ і ды́хи ’дыхальныя шляхі, асабліва ў каня’, смал. воздухи ’лёгкія, грудзі’. Параўн. бел. даць пад уздых.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паўнагру́ды, ‑ая, ‑ае.
Які мае поўныя, высокія грудзі. Гэтай невысокай, паўнагрудай.. дзяўчыне можна было даць не больш як год семнаццаць — васемнаццаць. Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зра́нены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад зраніць.
2. у знач. прым. Са слядамі ран. Зраненыя грудзі. // перан. Змучаны, спакутаваны. Зраненая душа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зяха́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е; незак.
Разм. Хапаць паветра раскрытым ротам. Жанчыны хапаліся рукамі за грудзі і зяхалі разяўленым ротам, як рыба на беразе. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ня́нё (дзіц.) ’мяса’ (Клім.), ня́ня ’тс’ (Сл. ЦРБ). Тыповае «дзіцячае» слова няяснага, магчыма, гукапераймальнага паходжання, параўн. рус. ня́ня ’грудзі’, марыйск. ńäńä ’хлеб’, што можа быць звязана з ням‑ням ’есці’ (гл. Фасмер, 3, 94).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ле́ны, ‑ая, ‑ае.
Абл. Лянівы. Варушацца леныя птахі, чысцяць дзюбы аб цёплыя нахохленыя грудзі. Пташнікаў. Неўзабаве ў завулку пачуўся лены брэх, відаць, старога сабакі. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)