вуркатлі́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які раскаціста гучыць, глуха грукоча. Вуркатлівы гром.
2. Які любіць павуркатаць; бурклівы. Вясна была няўстойлівая, халодная, як злая, вуркатлівая свякруха. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пе́ран ’пярун’ (светлаг., рэч., Мат. Гом.), персть ’пярун’, ’гром’ (Ян.). βμ пярун (гл.). Націск на першым складзе, магчыма, пад уплывам польск. piorun ’маланка, грому аднак змены ў вакалізме застаюцца нявыплачанымі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
блесте́ть несов.
1. (издавать блеск) блішча́ць; (время от времени) блі́скаць; (сиять) ззяць; (сверкать) зіхаце́ць;
стекло́ блесте́ло на со́лнце шкло блішча́ла на со́нцы;
грохота́л гром и блесте́ла мо́лния грыме́ў гром і блі́скала мала́нка;
2. перен. (отличаться) вызнача́цца;
не бле́щет умо́м не вызнача́ецца ро́зумам.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
грукаце́ць, ‑качу, ‑каціш, ‑каціць; незак.
Разм. Ствараць грукат; грукатаць. Пыхкаючы сінім дымком, грукацелі, злосна чмыхалі на глейкім полі трактары. Бялевіч. У небе ярка ўспыхвалі маланкі, аглушальна грукацеў гром. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
алітэра́цыя, ‑і, ж.
Паўтарэнне аднолькавых або блізкіх зычных для ўзмацнення гукавой выразнасці паэтычнай мовы, якое дасягаецца адпаведным падборам слоў, напрыклад: Голасам моцы, ціха і важна Гром пракаціўся ўгары. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узарва́ць, -ву́, -ве́ш, -ве́; -вём, -вяце́, -ву́ць; -ві́; -ва́ны; зак.
1. што. Разбурыць выбухам.
У. пераправу.
2. што. Узадраць, парушыць цэласць чаго-н.
У. падлогу.
3. перан., што. Парушыць чым-н. спакой, цішыню і пад.
Гром апладысментаў узарваў цішыню.
4. перан., каго (што); пераважна безас. Абурыць, раззлаваць (разм.).
Гэта несправядлівасць узарвала яго.
Ад яго слоў мяне ўзарвала.
|| незак. узрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
агу́льшчына, ‑ы, ж.
Павярхоўнае асвятленне чаго‑н.; схематычнасць, неканкрэтнасць. Я рад, што заціхнуў агульшчыны гром: Час наш канкрэтны і хуткі. Панчанка. Асабліва лёгка тут [у публіцыстычных вершах] збіцца на агульшчыну і рыторыку. Бугаёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пацурча́ць і пацурчэ́ць, ‑чыць; зак.
1. Пачаць цурчаць, цурчэць. Хвілін праз колькі проста над дахам загрымеў гром і на галовы гледачоў пацурчала дажджавая вада. Чыгрынаў.
2. Цурчаць, цурчэць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адгрыме́ць, ‑міць; зак.
1. Перастаць грымець (пра гром). Адгрымела ноччу навальніца, Птушак пазванчэлі галасы, І пяюць на сто ладоў сініцы — Пэўна, упіліся ад расы. Панчанка. Дождж прамачыў наскрозь Лясныя нетры. Гром адгрымеў. Чуваць быў толькі звон. Свірка. // Скончыць грымець (пра што‑н. гучнае). Адгрымеў развітальны салют з вінтовак. Лынькоў.
2. перан. Прайсці, закончыцца (пра што‑н. буйнае, шумнае). Адгрымела слава. □ Змоўклі бітвы. Развеяўся дым. Адгрымелі часы баявыя. Броўка. Вайна адгрымела. Салют Уславіў шляхі перамогі. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэдзь, ‑і, ж.
Разм. Тое, што і столка. [Чмаруцька:] — Тут добрая дратва патрэбна, ды ў дзве ці тры рэдзі. Лынькоў. Гром страляе, дождж ліе ў тры рэдзі, падаюць маланкі на лясок... Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)