Татро́к ’у мінулым годзе’ (ашм., Сл. ПЗБ). Ад такро́к (гл.) шляхам прыпадабнення або з *тот ’той’ і рок ’год’, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

калянда́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Сістэма лічэння дзён у годзе.

Юліянскі к. (старога стылю). Грыгарыянскі к. (новага стылю).

2. Табліца або кніжка з пералікам усіх дзён года (з рознымі даведачнымі звесткамі).

Настольны к.

Адрыўны к.

3. Размеркаванне па днях, месяцах асобных відаў дзейнасці.

К. заняткаў.

К. футбольных гульняў.

|| прым. калянда́рны, -ая, -ае.

К. год.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

параскула́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.

Раскулачыць усіх, многіх. [Верасневіч:] У калгасе не павінна быць кулакоў. Кулакоў параскулачвалі ў трыццатым годзе. Мурашка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расхны́кацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Разм. Пачаць моцна і доўга хныкаць. — Ну, годзе вам, расхныкаліся. Не здолелі — не наракайце. М. Ткачоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

палітэмігра́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Палітычны эмігрант. У 1870 годзе Вазаў прыязджае ў горад Враіла, дзе ён трапляе ў асяроддзе палітэмігрантаў. «Беларусь».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

павымярза́ць, ‑ае; зак.

Вымерзнуць — пра ўсё, многае. Сады павымярзалі. □ Калі ў саракавым годзе павымярзалі калодзежы, дык уся вёска піла з крыніцы. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

параскашава́цца, ‑шуюся, ‑шуешся, ‑шуецца; зак.

Разм. Раскашавацца некаторы час. Адно і пажыла, параскашавалася Зыгмунта, калі ў саракавым годзе прыйшла была Савецкая ўлада. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сілітава́ць ‘спяшацца’ (Касп.). Ад *сіліць (гл.) < сіла з суф. дзеяслова незак. трыв. ‑ав‑. Менш верагодна ад сёлета (гл.) з дыялектнай фанетыкай, г. зн. ‘зрабіць яшчэ ў гэтым годзе’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дамо́ўленасць, ‑і, ж.

Пагадненне, дасягнутае ў выніку перагавораў. У гэтым годзе, па дамоўленасці праўлення калгаса з прамкамбінатам, цагельны завод пачаў працаваць раней звычайнага. Стаховіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

багамо́льня, ‑і, ж.

Уст. Памяшканне для малення. Аднакурснік пачаў шаптаць, што касцёл гэты пабудавалі ў 1395 годзе на месцы языч[ніц]кай багамольні жонкі князя Вітаўта. Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)