уві́ць, уваўю́, уваўе́ш, уваўе́; уваўём, уваўяце́, уваўю́ць; уві́ў, уві́ла́, -ло́; уві́; уві́ты; зак.
1. што ў што. Уплесці віццём.
У. стужку ў вянок.
2. што на што. Намотваючы, змясціць.
У. усю пражу на верацяно.
3. каго-што. Абвіць па ўсёй паверхні.
Дзікі вінаград увіў сцены дома.
4. што чым. Упрыгожыць, абвіваючы чым-н.
У. арку гірляндамі.
|| незак. увіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пле́сці, пляту́, пляце́ш, пляце́; пляцём, плецяце́, пляту́ць; плёў, пляла́, -ло́; пляці́; пле́цены; незак., што.
1. Перавіваючы (лазу, ніці, стужкі і пад.), злучаць у адно цэлае, вырабляць.
П. кошык.
П. вянок.
2. перан. Гаварыць што-н. недарэчнае, узводзіць паклёп, нагаворваць (разм.).
П. інтрыгі.
П. бязглуздзіцу.
На гэту жанчыну рознае плялі.
|| зак. спле́сці, спляту́, спляце́ш, спляце́; спляцём, сплецяце́, спляту́ць; сплёў, спляла́, -ло́; спляці́; спле́цены.
|| наз. пляце́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Лаўр ’лаўр высакародны. Laurus nobilis’, ’вянок з лісця гэтага дрэва (ці куста) або галінка як сімвал перамогі, узнагароды’ (ТСБМ). Укр. лавр, лавір, лаврина, рус. лавр, польск. laur. З лац. laurus (Міклашыч, 161; Бернекер, 1, 695; Фасмер, 2, 445).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
распле́сці сов. расплести́; (свитое, скрученное — ещё) разви́ть;
р. се́тку — расплести́ сеть;
р. вяно́к — расплести́ (разви́ть) вено́к;
р. касу́ — расплести́ ко́су
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
камячы́цца, ‑мечыцца і каме́чыцца, ‑мечыцца; незак.
1. Мець уласцівасць рабіцца мятым, ператварацца ў камякі. Папера лёгка камечыцца.
2. Збірацца ў складкі, маршчыны; мяцца. [Манька] глянула ў акно і, спяшаючыся, пачала адколваць з валасоў вянок і сцягваць цераз галаву сукенку, не зважаючы, што яна камечыцца. Крапіва.
3. Зал. да камячыць, камечыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Кві́тка 1 ’вянок з жытніх каласкоў’ (Сл. паўн.-зах.), ’мяцёлка проса, аўса, грэчкі’ (Выг.) (Лекс. Палесся, 64–65). Кантамінацыя кветка (гл.), кітка, кета (гл.) і, магчыма, ветка з агульным значэннем ’колас аўса або проса’.
◎ Кві́тка 2 ’заканчэнне работы (будавання, жніва, сяўбы)’: «У нас квітка, дом накрыт» (Выг.). Гл. квітка©.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спле́сці сов.
1. сплести́;
с. ко́шык — сплести́ корзи́нку;
2. (свивая, скручивая) сплести́, свить;
с. вяно́к — сплести́ (свить) вено́к;
3. разг. (выдумать) сплести́, сочини́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вязка, звязка, вясла, нізанка, нізка; перавяз, перавясла, вянок, маток (абл.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
уві́ць, уваўю, уваўеш, уваўе; уваўём, уваўяце; пр. увіў, увіла, ‑ло; заг. уві; зак., што.
1. Уплесці, укруціць віццём, звіваннем. Увіць стужку ў вянок.
2. Намотваючы, змясціць. Увіць усю пражу на верацяно.
3. Абвіць сабою паверхню чаго‑н. (аб раслінах). Дзікі вінаград увіў сцены дамоў.
4. Упрыгожыць, абвіваючы чым‑н. Увіць арку гірляндамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
э́кскурс, ‑у, м.
Адхіленне, адступленне ад галоўнай тэмы з мэтай падрабязней высветліць пабочнае пытанне. К. Чорны часта выкарыстоўвае маналогі-споведзі герояў, якія з’яўляюцца своеасаблівымі экскурсамі ў іх біяграфіі. Дзюбайла. Экскурс у гісторыю — гэта зноў жа своеасаблівая падрыхтоўка ў зборніку «Вянок» да так знамянальных у ім слоў «Краю мой родны! Як выкляты богам...». Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)