Ба́біцца ’рабіцца жанчынападобным’ (Гарэц., Др.-Падб.); ’жаніцца’ (Касп., Др.-Падб.). Рус. ба́биться, укр. ба́битися. Вытворнае (на ўсх.-слав. глебе) ад ба́ба ’жанчына’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Дзярка́ч ’венік’ (БРС). Рус. дыял. дерка́ч, укр. дерка́ч. Вытворнае ад dьrkati ’выдаваць пэўныя гукі’; гукапераймальнае ўтварэнне. Гл. Трубачоў, Эт. сл., 5, 222.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Расхлі́стацца ’расшпіліцца; расхрыстацца’ (Сл. ПЗБ). Відаць, вытворнае ад хлыстаць ’сцябаць’ (< *xlystati, гл. ЭССЯ, 8, 42), параўн. гукаперайманне хлісь ’хуткі ўдар’ (Нас.), гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рацымо́нія ’цырымонія’, сюды ж вытворнае з пашырэннем семантыкі рацымо́ницьца ’прадстаўляць рацыі’, жарт. ’цырымоніцца’ (Нас.). Трансфармацыя цырымонія (гл.) пад уплывам рацыя, рацэя (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Стры́балкі ‘тонкія ногі’ (стаўб., З нар. сл.). Параўн. рус. дан. стри́балка ‘гульня, вяровачка для скакання’. Вытворнае ад стрыба́ць ‘скакаць’, гл. наступнае слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Труі́зна ‘труцізна’ (Нас., Некр. і Байк., Ян.), ‘вельмі дрэнны чалавек’ (брагін., З нар. сл.). Вытворнае ад труіць (гл.) па ўзоры труцізна, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ву́хла асудж. ’някемлівы, нездагадлівы чалавек’ (міёр., З нар. сл.). Вытворнае ад ву́х‑а, гл. вухла́сты; параўн. паўднёваславянскую паралель: макед. ушло, ушла ’лапавухі чалавек’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ву́ціца ’качка’ (віц., Шн.), укр. у́тиця, рус. у́тица, ст.-рус. утица, н.-луж. huśica ’качка’. Вытворнае ад прасл. *ǫtь ’качка’, гл. вутва, вутка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вы́крутка ’выйсце’ (БРС, КТС). Рус. бранск. вы́крутка, укр. ви́крутка ’хітрасць’. Памяншальнае да выкрут (гл.) або непасрэднае вытворнае ад выкруціцца пры дапамозе суф. ‑ка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Дубе́ць, дубяне́ць ’дубець’ (БРС, Нас.). Рус. дыял. дубе́ть, дубе́нить, укр. дубі́ти ’тс’. Вытворнае (*dǫběti) ад слав. *dǫbъ ’дуб’ (спачатку ’рабіцца цвёрдым, як дуб’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)