стэрэафані́я, ‑і, ж.
Спосаб узнаўлення гуку, які дае магчымасць вызначыць напрамак гучання і размяшчэння крыніцы гуку ў прасторы.
[Ад грэч. stereos — прасторавы і phōnē — гук.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
устанаві́ць, -наўлю́, -но́віш, -но́віць; -но́ўлены; зак., што.
1. Паставіць належным чынам.
У. генератар.
У. прыцэл.
2. Вызначыць, назначыць, зацвердзіць, увесці ў дзеянне.
У. дзяжурства.
У. дні адпачынку.
У. нормы выпрацоўкі.
3. Наладзіць, ажыццявіць.
У. сувязь з кім-н.
4. і з дадан. Выявіць, вызначыць; давесці, адкрыць.
У., што чалавек не вінаваты.
У. ісціну.
|| незак. устана́ўліваць, -аю, -аеш, -ае і устанаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. устано́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (да 1 знач.) і устанаўле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы... дзеяслоўная прыстаўка.
Азначае:
1) вычарпальнасць дзеяння, дасягненне чаго-н., напр.: вывучыць, вызначыць;
2) рух знутры, сярэдзіны чаго-н., напр.: выбегчы, выехаць;
3) з часціцай -цца — поўную вычарпальнасць дзеяння, задаволенасць дзеяннем, напр.: вылежацца, выспацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зме́раць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.
Вызначыць якой-н. мерай велічыню чаго-н.
З. глыбіню вадаёма.
З. тэмпературу.
З. вокам (перан.: уважліва аглядаць каго-н., нібы ацэньваючы).
|| незак. змяра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
акрэ́сліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.
1. Дакладна вызначыць межы чаго‑н. (тэрыторыю распаўсюджання, кола пытанняў ці абавязкаў, аб’ём матэрыялу і пад.). Тут жа гуртам акрэслілі круг Саўкавых абавязкаў, а таксама дамовіліся і аб плаце. Колас. Сябры! У будаўнічых рашучых паходах, Дзе сэрцы палаюць любімай зарой, На карце вялікіх жывых пяцігодак Мы творчыя справы акрэслім мяжой. Куляшоў. У новай гаспадарцы трэба было нанава перагледзець планы, вызначыць напрамак развіцця, акрэсліць задачы на бягучы год. Дуброўскі. // Вызначыць месцазнаходжанне чаго‑н. Карэкціроўшчык.. сядзеў на зрубе адрынкі, стараючыся праз бінокль.. дакладна акрэсліць месцазнаходжанне браневіка. Брыль.
2. Даць азначэнне чаму‑н., вызначыць якое‑н. паняцце. [Галіна:] — Ці здолеў бы ты, Лявоне, акрэсліць, што такое чалавечае шчасце? Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
з’арыентава́цца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; зак.
1. Вызначыць па якіх‑н. арыенцірах сваё месца знаходжання або напрамак руху. Паходня прыбавіў кроку і ўжо больш з’арыентаваўся, перайшоўшы Свіслач .. і ўбачыўшы цёмныя шапкі дрэў гарадскога парку. Хадкевіч.
2. перан. Разм. Разабрацца ў чым‑н., вызначыць, як належыць дзейнічаць. Правільна з’арыентавацца ў падзеях.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вызнача́льнік (БРС). Да вызначыць. Структурная калька рус. определитель (Крукоўскі, Уплыў, 121).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
запеленгава́ць, ‑гую, ‑гуеш, ‑гуе; зак., каго-што.
Вызначыць месца знаходжання каго‑, чаго‑н. пры дапамозе пеленгатара. Запеленгаваць радыёстанцыю разведчыкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наме́раць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., чаго.
1. Адмераць у якой-н. колькасці.
Н. зямлі.
2. Мераючы, вызначыць колькасць чаго-н.
Н. пяць метраў тканіны.
|| незак. наме́рваць, -аю, -аеш, -ае і намяра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
канстытуі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.
Кніжн. Устанавіць (устанаўліваць), вызначыць (вызначаць) склад, змест чаго‑н. Канстытуіраваць прэзідыум канферэнцыі.
[Ад лац. constituere — устанаўліваць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)