прокача́ться сов. (какое-л. время)

1. (находясь в подвешенном состоянии, под действием ветра, волн) пракалыха́цца, прагайда́цца; (в люльке, на качелях, в гамаке и т. п. — ещё) прагу́шкацца;

2. (о чём-л. неустойчивом или слабо закреплённом) прахіста́цца, пракалыха́цца, пракалыва́цца; праківа́цца;

3. (поколебаться в вертикальном направлении) правага́цца, празы́бацца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пока́чиваться

1. (о чём-л., находящемся в подвешенном состоянии, от ветра, волны) пакалы́хвацца, калыха́цца, паго́йдвацца, гайда́цца; (в люльке, на качелях, в гамаке и т. п.) пагу́шквацца, гу́шкацца;

2. (пошатываться — о чём-л. неустойчивом или слабо закреплённом) пахі́ствацца, хіста́цца, пакалы́хвацца, калыха́цца, калыва́цца;

3. (колебаться в вертикальном направлении) вага́цца, пазы́бвацца, зы́бацца;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

покачну́ться

1. (о чём-л., находящемся в подвешенном состоянии, от ветра, волны) калыхну́цца, скалыхну́цца, гайдану́цца; (в люльке, на качелях, в гамаке и т. п.) гушкану́цца;

2. (пошатнуться — о человеке, животном) пахісну́цца, хістану́цца, хісну́цца; (о чём-л. неустойчивом или слабо закреплённом) калыхну́цца, калыўну́цца;

3. (в вертикальном направлении) вагану́цца, зыбану́цца, зыбну́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разве́яцца сов.

1. (разнестись в стороны от ветра, дуновения) разве́яться, рассе́яться;

тума́н паступо́ва ~ве́яўся — тума́н постепе́нно рассе́ялся;

2. перен. (о мыслях, настроении и т.п. — пройти, миновать) рассе́яться; разве́яться;

усе́ стра́хі ~ве́яліся — все стра́хи рассе́ялись;

сум ~ве́яўся — грусть рассе́ялась (разве́ялась);

3. перен. (отвлечься, развлечься) рассе́яться, встряхну́ться;

яму́ неабхо́дна р. — ему́ необходи́мо рассе́яться (встряхну́ться);

4. (распуститься, растрепаться на ветру — редко) разве́яться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пла́ваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Перамяшчацца ў розных напрамках па паверхні вады або ў вадзе, робячы адпаведныя рухі рукамі і нагамі (лапамі, плаўнікамі і пад.). [Кузняцоў] плаваў доўга, потым зноў адпачываў на траве і ўсё думаў, думаў... Капусцін. Гусі асцярожна спускаліся з берага і плавалі каля кустоў лазы і крушыны — паволі веславалі ружовымі лапкамі ў светлай вадзе. Даніленка. // Знаходзіцца на паверхні якой‑н. вадкасці, не апускаючыся на дно. Ля чорнай кладкі плавала Гусінае пяро. Пысін. // Мець здольнасць трымацца на паверхні вады або іншай вадкасці; не тануць. Корак плавае. Вучыцца плаваць. // Ехаць па вадзе на чым‑н. Плаваць на чоўне.

2. Разм. Служыць на судне. [Герасім Дзмітрыевіч] плаваў на ваенным караблі мінёрам. Б. Стральцоў.

3. перан. Плаўна перамяшчацца ў паветры (пра птушак, лятальныя апараты і пад.). Дробны каршачок плаваў над асіннікам. Чорны. // перан. Трымацца ў паветры або перамяшчацца пад уздзеяннем ветра. У блакітным небе плавалі пуховыя хмары. Гурскі. Раніцамі плавалі над свежай зямлёй туманы. Хведаровіч. // перан. Разыходзіцца, даносіцца (пра гукі, пахі). Павекі самі па сабе паволі плюшчацца, а мяккі звон-шум у паветры плавае, калыша. Мурашка.

4. перан. Разм. Выказвацца аб чым‑н. павярхоўна, блытана, не закранаючы сутнасці. Плаваць на экзамене. □ — А матэрыялісты лічылі, што матэрыя гэта... — не па сваёй саліднасці жаласлівым галаском пачаў «плаваць» Каралёў. Карпюк.

•••

Мелка плаваць — не мець дастатковых здольнасцей, сіл, ведаў у якой‑н. справе; займаць нязначнае службовае або грамадскае становішча.

Плаваць як сыр у масле — жыць у вялікім дастатку, у раскошы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ве́тер ве́цер, род. ве́тру м., мн. вятры́, -ро́ў;

ищи́ ве́тра в по́ле шука́й ве́тру ў по́лі;

у него́ ве́тер в голове́ у яго́ ве́цер у галаве́;

броса́ть слова́ на ве́тер кі́даць сло́вы на ве́цер;

держа́ть нос по́ ветру трыма́ць нос па ве́тры;

ве́тром подби́тый ве́трам падшы́ты;

говори́ть (болта́ть) на ве́тер гавары́ць (пле́сці) на ўзвей ве́цер;

куда́ ве́тер ду́ет куды́ ве́цер дзьме.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

валі́цца I несов.

1. вали́ться, па́дать;

2. страд. вали́ться, опроки́дываться; сва́ливаться; см. валі́ць I;

рабо́та з рук ва́ліцца — рабо́та из рук ва́лится;

в. з ног — вали́ться с ног;

ад (з) ве́тру в. — от ве́тра вали́ться;

ва́ліцца це́раз го́рла — хвата́ет по го́рло;

на бе́днага Мака́ра ўсе шы́шкі ва́ляццапогов. на бе́дного Мака́ра все ши́шки ва́лятся

валі́цца II несов., страд. валя́ться; би́ться; ката́ться; см. валі́ць III

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лаві́ць несов., в разн. знач. лови́ть; (удочкой — ещё) уди́ть; (воспринимать — слухом, зрением, рассудком — ещё) ула́вливать; ухва́тывать; (мысль — ещё) схва́тывать; (ловить на чём-л. — ещё) улича́ть, накрыва́ть;

л. мяч — лови́ть мяч;

л. ры́бу — лови́ть (уди́ть) ры́бу;

л. сло́вы — лови́ть слова́;

л. шча́сце — лови́ть сча́стье;

л. па ра́дыё Маскву́ — лови́ть по ра́дио Москву́;

я лаві́ў на сабе́ неспако́йныя по́зіркі — я лови́л (ула́вливал) на себе́ неспоко́йные взгля́ды;

ён ху́тка лаві́ў усё, што гавары́лі — он бы́стро ула́вливал (схва́тывал) всё, что говори́ли;

л. на хлусні́ — улича́ть во лжи;

л. на ме́сцы злачы́нства — лови́ть (накрыва́ть) на ме́сте преступле́ния;

л. на сло́ве — (каго) лови́ть на сло́ве (кого);

л. сябе́ на ду́мцы — лови́ть себя́ на мы́сли;

л. варо́н — счита́ть воро́н;

л. на ляту́ — лови́ть на лету́;

л. бягу́чага во́ўка след — иска́ть ве́тра в по́ле;

л. ву́хам — лови́ть у́хом;

л. ве́цер у по́лі — иска́ть ве́тра в по́ле;

л. ры́бу ў каламу́тнай вадзе́погов. лови́ть ры́бу в му́тной воде́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кача́цца несов.

1. ката́ться;

мя́чык кача́ецца па падло́зе — мяч ката́ется по́ полу;

2. (с боку на бок) ката́ться, валя́ться;

к. ў траве́ — ката́ться (валя́ться) в траве́;

3. разг. (лежать без дела) валя́ться;

к. ў ло́жку — валя́ться в крова́ти;

4. (опрокидываться) па́дать, вали́ться;

к. ад ве́тру — па́дать (вали́ться) от ве́тра;

5. страд. ката́ться; кача́ться; валя́ться; опроки́дываться, вали́ться; см. кача́ць;

к. з ро́гату — ката́ться со́ смеху;

к. (з) жывато́м — ката́ться от бо́ли в животе́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

про́тив

1. предлог с род. су́праць, супро́ць, обл. про́ці (каго, чаго); (напротив) насу́праць, насупро́ць, обл. напро́ці;

про́тив его́ ожида́ний су́праць (супро́ць) яго́ спадзява́нняў;

он настро́ен про́тив меня́ ён настро́ены су́праць (супро́ць) мяне́;

лека́рство про́тив ревмати́зма ле́кі су́праць (супро́ць) рэўматы́зму;

рост проду́кции про́тив про́шлого го́да рост праду́кцыі су́праць (супро́ць) міну́лага го́да;

про́тив до́ма — сад насу́праць (насупро́ць) до́ма — сад;

про́тив ве́тра су́праць (супро́ць, насу́праць, насупро́ць) ве́тру;

2. в знач. сказ. су́праць, супро́ць;

кто про́тив? хто су́праць (супро́ць)?

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)