пратэі́ны, ‑аў; адз. пратэін, ‑у, м.

Спец. Простыя бялкі, аснова, на якой пабудаваны асобныя клеткі жывёльнага арганізма і раслін.

[Ад грэч. prōtos — першы, галоўны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падму́рак, -рка, мн. -ркі, -ркаў, м.

1. Каменная ці цагляная кладка пад чым-н., фундамент.

П. хаты.

Закласці п.

2. перан. База, апора, аснова (кніжн.).

Эканоміка — п. жыцця грамадства.

|| прым. падму́ркавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прамо́ва², -ы, ж.

Незасведчаная пісьмовымі помнікамі, рэканструяваная параўнальна-гістарычным метадам старажытная мова-аснова, з якой пазней узніклі мовы, што адносяцца да дадзенай сям’і (напр., праславянская мова ў адносінах да беларускай, рускай, украінскай, польскай, балгарскай і інш.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сэнс, -у, м.

1. Унутраная сутнасць, лагічнае значэнне чаго-н., якое спасцігаецца розумам.

С. слова (яго значэнне). С. рамана.

2. Мэта, разумная аснова чаго-н.

С. жыцця.

С. работы.

|| прым. сэ́нсавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

канва́, -ы́, ж.

1. Рэдкая сятчатая баваўняная або льняная тканіна, якая служыць асновай для вышыўкі крыжам па клетках.

Вышываць па канве.

2. перан. Аснова чаго-н.

Сюжэтная к. рамана.

Храналагічная к.

|| прым. канво́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сно́вка ж., спец.

1. (действие) снава́нне, -ння ср.;

2. (наснованная пряжа) асно́ва, -вы ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

стані́на, ‑ы, ж.

1. Аснова, на якой манціруюцца асобныя часткі машыны або станка. Станіна экскаватара. Станіна турбіны.

2. Станок (у 3 знач.), лафет.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падэ́шва, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. Ступня (у 2 знач.).

Намуляць падэшву.

2. Ніжняя частка абутку пад ступнёй.

Скураная п.

3. перан., чаго. Ніжняя частка, аснова чаго-н.

П. гары.

|| прым. падэ́швенны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шкіле́т, -а, М -лёце, мн. -ы, -аў, м.

1. Сукупнасць касцей, якія ствараюць цвёрдую аснову цела чалавека і жывёл.

Ш. чалавека.

На яго страшна глянуць: ш. (пра вельмі худога чалавека).

2. перан. Аснова, каркас.

Ш. будынка.

|| прым. шкіле́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ткані́на, -ы, мн. -ы, -ні́н, ж.

1. Выраб, атрыманы ў працэсе ткання на ткацкім станку; матэрыя, матэрыял.

Ільняныя тканіны.

2. перан. Аснова, змест чаго-н.

Т. сюжэта.

|| прым. ткані́нны, -ая, -ае (да 1 знач.) і ткані́навы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)