до́ўгі, -ая, -ае.

1. Працяглы ў прасторы, які мае вялікую даўжыню (у 1 знач.).

Д. шлях.

2. Працяглы ў часе.

Д. дзень.

Доўга (прысл.) чакаць.

Доўгія рукі ў каго (разм., неадабр.) — пра таго, хто мае схільнасць да кражы, захопу.

Доўгі рубель (разм., неадабр.) — вялікі лёгкі заробак.

Адкладваць у доўгую скрынку (неадабр.) — адкладваць якую-н. справу на доўгі час.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нямно́гія, ‑іх; адз. няма.

Якія складаюць невялікую частку каго‑, чаго‑н.; асобныя, некаторыя. У тую зіму.. вымерз ледзь не да апошняга дрэва малады сад. Тыя ж нямногія дрэўцы, што неяк уцалелі, доўга-доўга.. не пладаносілі. Чыгрынаў. / у знач. наз. Аб невялікай колькасці людзей. [Панскія сынкі] надумаліся аднойчы сарваць дадатковы ўрок лацінскай мовы, а .. [Алесь], разам з нямногімі, раптам узбунтаваўся. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вячэ́ра, ‑ы, ж.

Спажыванне ежы вечарам. Вячэра цягнулася ў гэты вечар доўга. Чорны. // Сама гэта ежа. Маці збірала на стол познюю вячэру. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

глэ́маць і гла́маць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што і без дап.

Разм. Хапаць зубамі, губамі. Конь Сомікаў стаяў доўга, глэмаў снег. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзверына́, ‑ы, ж.

Абл. Створка дзвярэй. Марыля ля зямлянкі завіхаецца. Прыцягнула дзверыну, ладзіць. Савіцкі. [Яська] доўга абмацваў дзверыну, пакуль знайшоў на ёй клямку. Лось.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зава́дзіць, ‑дзіць; зак.

Разм. Пашкодзіць, перашкодзіць. Лішняя капейка не завадзіць у кішэні. Лынькоў.

завадзі́ць, ‑ваджу́, ‑во́дзіш, ‑во́дзіць; зак., каго.

Разм. Доўга водзячы, стаміць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

начака́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Доўга прачакаць. Начакацца адказу. □ Мужчыны дзень пры дні выязджалі ў поле, бо начакалася зямля за зіму плугоў. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

начэ́рпацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

1. Пачэрпаць доўга.

2. пераважна безас. Набрацца пры чэрпанні (пра вадкасць або што‑н. сыпкае). Начэрпалася мала вады.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папала́зіць, ‑лажу, ‑лазіш, ‑лазіць; зак.

Лазіць доўга, неаднаразова. І мы на будаўніцтве не чужыя — ого, колькі мы папалазілі па розных яго закутках! Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папапа́свіць, ‑пасу, ‑пасеш, ‑пасе; ‑пасём, ‑пасяце, ‑пасуць і ‑пасу, ‑насвіш, ‑пасвіць; ‑пасвім, ‑пасвіце; пр. папапасвіў, ‑віла; зак., каго-што.

Разм. Пасвіць доўга, неаднаразова.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)