яфрэ́йтар, -а, мн. -ы, -аў, м.
Другое ў парадку старшынства (пасля радавога) званне салдата, а таксама салдат, які мае гэта званне.
|| прым. яфрэ́йтарскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Паслухмя́ны ’пакорны’, ’які слухаецца каго-н.’ (КЭС, лаг.; паўн.-усх., КЭС; віл., Сл. ПЗБ; Касп.). Карскі (2–3, 43) вылучае тут суфікс ‑мʼан‑ і прыводзіць яшчэ адзін прыклад руцʼмʼаны ’які з руты’ (Кліх). Аднак Мартынаў (вусн. паведамл.) мяркуе, што ‑мʼ‑ узыходзіць да ‑нʼ‑ — ⁺паслухмяны, якое магло б паходзіць з паслу́хный ’паслухмяны’ (Бяльк.). Параўн. таксама ўкр. послухня́ний ’паслухмяны’, послухня́нство ’паслушэнства’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вярча́льны ’які верціцца’ (КТС). Калька з рус. мовы, утвораная з дапамогай бел. кораня і афікса (Крукоўскі, Уплыў, 120–121).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зёл ’туман, які напускаюць чараўнікі’, ’падман’ (Нас.). Можа, ад зелкі ’зелле, адурманьваючыя рэчывы’. Параўн. яшчэ рус. ярасл. зёл ’злы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Канано́йцы ’слабы’ (ваўкав., Сцяшк. Сл.). Сапсаванне (у выніку перастаноўкі н^іі) з канаёнцы < польск. konający ’які памірае, канае, даходзіць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кро́хкі ’які лёгка крышыцца’ (ТСБМ, КЭС, лаг., Бяльк., Яруш., ТС, Сл. паўн.-зах., Шат., Нас.). Гл. крох і крошка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лаўка́ч ’пранырлівы чалавек, які ўмее выгадна ўладкаваць асабістыя справы’ (ТСБМ), ’дзялок, махляр’ (Яўс.). Да лоўкі (гл.). Параўн. лаўчак ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Млеч ’малако ў рыб’ (Сержп., Грам.), млечны ’які мае семевую вадкасць’ (валож., Сл. ПЗБ). З польск. mlecz, mleczko ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Начосаваты, начдсоваты ’задзірысты’, начдывы ’пакручасты, з няроўнымі слаямі (пра дрэва)’ (ТС). Відаць, да часаць ’абчэсваць, склюдаваць’ (’які дрэнна чэшацца’?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Падлыга́ла ’які дапамагае ілгаць’ (Нас.), падлыжнік ’падлізлівы, угодлівы чалавек’ (Чачот). Рус. падлыгала ’ілгун’. Да *падлыгаць < лыгаць. Гл. лыга©.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)