заста́цца, ‑стануся, ‑станешся, ‑станецца; ‑станёмся, ‑станяцеся;
1. Не змяніць свайго месцазнаходжання, астацца на ранейшым месцы.
2. Не перастаць быць якім‑н., кім‑н.
3. Не перастаць існаваць, захавацца, уцалець.
4. Апынуцца ў якім‑н. становішчы, стане і пад.
5.
6.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пацягну́ць, ‑цягну, ‑цягнеш, ‑цягне;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9. Накіравацца ў якім‑н. напрамку.
10. Паказаць пры ўзважванні пэўную вагу; заважыць.
11.
12.
13.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скака́ць, скачу, скачаш, скача;
1. Рабіць скачок, скачкі; падскокваць.
2. Стукаючыся аб што‑н. цвёрдае, адскокваць убок ці ўверх.
3.
4.
5.
6.
7. Бегчы наўскач, з вялікай хуткасцю (пра каня).
8.
9.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скруці́ць, скручу, скруціш, скруціць;
1. Круцячы, туга звіць што‑н.
2. Зматаць, навіць на што‑н.
3. Згінаючы, заломваючы што‑н., пераблытаць, сплесці.
4. Звязаць, пазбавіўшы каго‑н. мажлівасці прымяняць фізічную сілу.
5.
6.
7.
8. Зняць што‑н., пакручваючы.
9. Сапсаваць, неасцярожна ці доўга круцячы.
10. Выкруціўшы стрыжань, з тонкага ствала вярбы, лазы і пад. зрабіць дудку, свісток.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
при предлог с
стоя́ть при вхо́де стая́ць пры ўвахо́дзе;
при доро́ге пры даро́зе;
бой при Цуси́ме бой пры Цусі́ме;
лаборато́рия при институ́те лабарато́рыя пры інстыту́це;
он находи́лся всё вре́мя при мне ён знахо́дзіўся ўвесь час пры мне;
служи́ть при шта́бе служы́ць пры шта́бе;
име́ть при себе́ спра́вку с ме́ста рабо́ты мець пры сабе́ даве́дку з ме́сца рабо́ты (пра́цы);
при жела́нии всего́ мо́жно доби́ться пры жада́нні ўсяго́ мо́жна дабі́цца;
при ору́жии пры збро́і;
при встре́че пры сустрэ́чы;
при соде́йствии прису́тствующих пры садзе́йнічанні прысу́тных;
при перехо́де че́рез у́лицу пры перахо́дзе це́раз ву́ліцу;
при по́лном молча́нии пры по́ўным маўча́нні;
чита́ть при электри́честве чыта́ць пры электры́чнасці;
сказа́ть при свиде́телях сказа́ць пры све́дках;
э́то случи́лось при мне гэ́та зда́рылася пры мне; кроме того, иногда переводится также иными предлогами, в частности: а) (в знач. возле, около) каля́ (каго, чаго), ля (каго, чаго); (над) над (чым); (под) пад (чым);
жить при ста́нции жыць пры (каля́, ля) ста́нцыі;
би́тва при Грю́нвальде бі́тва пры Гру́нвальдзе (каля́ Гру́нвальда, ля Гру́нвальда, пад Гру́нвальдам); б) (при наличии) з (са) (кім, чым); (с собой) з сабо́й;
при таки́х зна́ниях пры такі́х ве́дах, з такі́мі ве́дамі;
при тако́м здоро́вье з такі́м здаро́ўем, пры такі́м здаро́ўі;
при часа́х пры гадзі́нніку, з гадзі́ннікам;
де́ньги бы́ли при мне гро́шы былі́ пры мне (са мной);
у него́ при себе́ все бума́ги у яго́ з сабо́й (пры сабе́) усе́
при Пари́жской комму́не пры Пары́жскай каму́не, падча́с Пары́жскай каму́ны;
при Миндо́вге пры Міндо́ўгу, за Міндо́ўгам;
при жи́зни пры жыцці́;
при́ смерти пры сме́рці;
при всём том пры ўсім тым;
при э́том пры гэ́тым;
при по́мощи пры дапамо́зе, з дапамо́гай;
при усло́вии пры ўмо́ве; (с условием) з умо́вай;
при зву́ке его́ го́лоса пачу́ўшы яго́ го́лас;
при слу́чае пры вы́падку, калі́ бу́дзе (зда́рыцца) вы́падак;
быть при ме́сте
оста́ться при свои́х заста́цца пры сваі́х;
быть при де́ле быць заня́тым спра́вай.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чы́сты, ‑ая, ‑ае.
1. Незабруджаны, незапэцканы.
2.
3. Звязаны з тым, што не вельмі пэцкае, брудзіць, з тым, што патрабуе майстэрства, умення.
4. Які мае адкрытую, нічым не занятую паверхню.
5. Без пабочных дамешак ці з невялікімі дамешкамі.
6. Выразны, без шумаў, без дадатковых гукаў.
7. Правільны, які адпавядае пэўным нормам, правілам (пра мову, склад і пад.).
8.
9.
10. Які застаецца пасля вылічэння чаго‑н.
11.
12.
13. Не звязаны з практычным прымяненнем;
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае;
1. Валіцца, ляцець зверху ўніз пад уздзеяннем сілы цяжару.
2. Валіцца на зямлю, трацячы апору, раўнавагу.
3.
4.
5. Класціся на каго‑, што‑н., пакрываць сабою каго‑, што‑н. (пра святло, цень).
6. Прыходзіцца на якое‑н. месца (аб націску ў слове).
7.
8.
9.
10. Гінуць, паміраць (аб людзях).
11.
12.
13.
14.
15.
•••
пада́ць, ‑да́м, ‑дасі́, ‑да́сць; ‑дадзі́м, ‑дасце́, ‑даду́ць;
1. Даць, падносячы, аказваючы паслугу.
2. і
3.
4. Даставіць на патрэбнае месца для пасадкі або пагрузкі.
5. і
6.
7.
8. З многімі назоўнікамі ўтварае спалучэнні са значэннем таго ці іншага дзеяння ў залежнасці ад сэнсу назоўніка.
9. і
10. і
11. Паказаць, вывесці (у мастацтве, літаратуры).
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сядзе́ць, сяджу, сядзіш, сядзіць; сядзім, седзіце, сядзяць;
1. Займаць такое становішча, пры якім тулава апіраецца на што‑н. ніжняй сваёй часткай.
2. Знаходзіцца, быць дзе‑н.; праводзіць час дзе‑н., у каго‑н. доўга, пастаянна.
3. Знаходзіцца ў стане бяздзейнасці, нічога не рабіць.
4.
5. Быць у зняволенні; быць пазбаўленым свабоды.
6.
7.
8. Хавацца ў засадзе, тайна размяшчацца дзе‑н.
9.
10.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
браць, бяру, бярэш, бярэ; бяром, бераце, бяруць;
1.
2. Сілай захопліваць што‑н., дамагацца ў барацьбе.
3. Прымушаць несці якую‑н. службу, выконваць які‑н. абавязак.
4. З боем авалодваць чым‑н.
5. Збіраць, спаганяць што‑н.
6. Жаніцца з кім‑н.
7. Знаходзіць.
8. Спыняцца на чым‑н., выбіраючы з многага.
9. Выдаткоўваць, займаць, выкарыстоўваць.
10. Надзяваць, прывязваць.
11. Рабіць якое‑н. фізічнае або псіхічнае ўздзеянне на каго‑н., што‑н., разбіраць, апаноўваць.
12. Перамагаць у схватцы.
13. Набіраць хуткасць, дасягаць пэўнага ўзроўню.
14. Пачынаць рухацца, пераадольваючы перашкоду, цяжкасць.
15. Дамаўляцца аб выкарыстанні чаго‑н.
16. Умоўна прымаць, лічыць.
17. Удзельнічаць; згаджацца.
18. Купляць.
19.
20. Есці, спытваць (
21. Мацнець.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)