Ко́рушка ’невялікая прамысловая рыба атрада селядцовападобных’ (ТСБМ). Ад фін. kuore (там жа, 2, 715). Запазычанне з фінскай мовы праз рускую (Шанскі, 2, 8, 342).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Патакачы ’паплаўкі’ (бых., Мат. АС). З ⁺патакай ’той, хто патакае’, а ў дадзеным выпадку/паплавок хістаецца так, як тузае і хістаецца рыба. Да патакаць! (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Саза́н ’рачная прамысловая рыба сямейства карпавых’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ, Жук., Інстр. 2). Рус., укр. саза́н. З тур., казах. sazan ’тс’ (Міклашыч, 289; Фасмер, 3, 545).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
псава́цца несов.
1. по́ртиться; (о механизме и т.п. — ещё) поврежда́ться;
ры́ба ху́тка псуе́цца — ры́ба бы́стро по́ртится;
2. (приходить в болезненное состояние, ослабляться) по́ртиться, расша́тываться, расстра́иваться;
3. (ухудшаться, делаться скверным) по́ртиться;
адно́сіны псую́цца — отноше́ния по́ртятся;
4. (от воспитания, дурного влияния) по́ртиться;
5. страд. по́ртиться; поврежда́ться; расша́тываться, расстра́иваться; уро́доваться; см. псава́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шпро́ты, ‑аў; адз. шпрот, ‑а, М шпроце, м.
1. Дробная марская прамысловая рыба сямейства селядцоў. Лоўля шпротаў. Апрацоўка шпротаў.
2. толькі мн. (шпро́ты, ‑аў). Кансервы з гэтай, а таксама іншай дробнай рыбы (салакі, кількі і пад.). Закусвалі [госці] сырам, вэнджанай каўбасою і шпротамі. Васілёнак.
[Ням. Sprotte.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лёд лёд, род. лёду м., мн. ільды́, -до́ў, (после гласных) льды, род. льдоў;
дрейфу́ющий лёд дрэйфуючы лёд;
◊
лёд разби́т лёд разбі́ты;
лёд тро́нулся лёд крану́ўся;
на уста́х мёд, а на се́рдце лёд на языку́ мёд, а на сэ́рцы лёд;
би́ться как ры́ба об лёд бі́цца як ры́ба аб лёд.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вінгор ’рыба ўгорыч, Anguilla anguilla L.’ (Дразд.). Узнікла шляхам кантамінацыі бел. вугор і польск. węgorz, пры якой ‑ę‑ > ‑e‑, якое на палескай тэрыторыі перайшло ў ‑і‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ло́ба́ч ’невялікі шчупак’, лобо́к ’тс’ (ТС). Рус. лоба́ч ’рыба кефаль, Mugil cephalus’, ’белавочка, Abramis sapa Pall.’ Утворана паводле падабенства з лаба́ч ’чалавек з вялікай галавой’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Падка́меншчык ’маларухомая прыдонная рыба, якая жыве ў прэснай вадзе пад камнямі’ (ТСБМ, Жук.). Рус. подка́менщик. Ад прыметніка падкаменны з суф. ‑шчык (параўн. Сцяцко, Афікс. наз., 75).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пры́тхі, про́тхі ’палонкі на возеры, якія прарубаюць для таго, каб рыба не задохлася’ (слаўг., З жыцця). Аддзеяслоўны назоўнік ад прытхну́цца ’псавацца ад спёртага паветра’, гл. тхнуць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)