трансцэндэнталі́зм, ‑у, м.
Ідэалістычнае філасофскае вучэнне, паводле якога апрыёрныя формы свядомасці папярэднічаюць вопыту і з’яўляюцца яго ўмовамі. Трансцэндэнталізм Канта.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узнагаро́джанне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. узнагародзіць.
2. Тое, што і узнагарода (у 1 знач.). Грашовае ўзнагароджанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
укле́йка, ‑і, ДМ ‑лейцы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. уклеіць.
2. Р мн. ‑леек. Тое, што ўклеена.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
укра́пванне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. украпваць — украпаць.
2. Тое, што і украпіна. Украпванні золата. Украпванні крышталяў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упіра́нне, ‑я, н.
Дзеянне і стан паводле дзеясл. упіраць — уперці (у 3 знач.) і упірацца — уперціся (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпіго́ўка, ‑і, ДМ ‑гоўцы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. шпігаваць.
2. Прыстасаванне для ўтыкання шпігу ў мяса.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
яснаба́чанне, ‑я, н.
Паводле містычных уяўленняў — цудадзейная, незвычайная здольнасць прадбачыць, распазнаваць будучае і з’явы, якія недаступны ўспрыманню звычайнага чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палі́ць¹, палю́, па́ліш, па́ліць; па́лены; незак.
1. каго-што. Знішчаць агнём.
П. паперу.
2. што. Прымушаць гарэць (для асвятлення, ацяплення).
П. дровы.
3. што. Запальваць (крыніцу асвятлення; разм.).
П. святло.
4. у чым і што. Распальваць і падтрымліваць агонь у печы; абаграваць памяшканне, раскладваючы агонь у печы, пліце і пад.
П. у печы або печ.
П. лазню.
5. што. Апрацоўваць агнём, жарам, абпальваць (разм.).
П. цэглу.
6. каго-што. Дзеяннем чаго-н. гарачага, едкага ці халоднага выклікаць апёк, адчуванне апёку.
Сонца паліла нясцерпна.
Мароз паліць твар.
7. перан., каго-што. Трывожыць, мучыць.
Смутак паліць душу.
|| зак. спалі́ць, -палю́, -па́ліш, -па́ліць; -па́лены (да 1 і 2 знач.); наз. спале́нне, -я, н. (паводле 1 знач.).
|| наз. пале́нне, -я, н. (да 4 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
служы́ць, служу́, слу́жыш, слу́жыць; незак.
1. Выконваць службу (у 2, 3 і 5 знач.).
С. у арміі.
С. ютрань.
2. перан., каму-чаму. Рабіць што-н. для каго-, чаго-н., быць адданым каму-, чаму-н., накіроўваць сваю дзейнасць на карысць чаго-н. (высок.).
С. народу.
С. мастацтву.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Выконваць сваё прызначэнне, быць прыгодным для чаго-н.
Канапа служыць пасцеллю.
Здароўе яшчэ служыць.
4. Выконваць абавязкі слугі.
С. у панскім маёнтку.
5. Пра сабак: стаяць на задніх лапах.
Служы!
|| зак. паслужы́ць, -служу́, -слу́жыш, -слу́жыць.
|| наз. слу́жба, -ы, мн. -ы, -аў, ж. (да 1, 2 і 5 знач.) і служэ́нне, -я, н. (да 2 знач.; высок.).
|| прым. службо́вы, -ая, -ае (да 1 знач. паводле 2 і 3 знач. наз. служба).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
палягчэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. палягчаць — палегчыць і стан паводле дзеясл. палягчэць (у 2 знач.).
2. Пачуццё лёгкасці, вызвалення ад чаго‑н. Пасля выступлення члена бюро ячэйкі ў абарону Алеся сход адчуў некаторае палягчэнне. Галавач. Да Веры насіў.. [Карызна] усе трывогі свае.., знаходзячы сабе ў гэтым жаданае палягчэнне. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)