неданасі́ць, ‑нашу, ‑носіш, ‑носіць; зак., каго-што.
1. Знесці што‑н. няпоўнасцю з аднаго месца ў другое. Неданасіць сена ў стог.
2. Не зусім, няпоўнасцю знасіць (адзенне, абутак і пад.). Неданасіць сукенку.
3. Нарадзіць раней нармальнага тэрміну. Неданасіць дзіця.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скармі́ць, скармлю, скорміш, скорміць; зак., што.
Зрасходаваць на корм жывёле. Скарміць каровам кукурузны сілас. □ Атаву ж косяць восенню, калі ідуць дажджы .. Яна сыраватая, і яе спяшаюцца скарміць коням і каровам раней, чым сена. «Маладосць». // Разм. Зрасходаваць на ежу людзям.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вяртля́г ’вал (сена)’ (гом., Мат. Гом.). Вузкарэгіянальнае ўтварэнне ад вярцець (гл.). Суф. ‑ʼаг, магчыма, з прасл. ‑agъ (як krčagъ; гл. ЭИРЯ, 2, 39; Слаўскі, SP, 1, 65).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Капя́к 1 ’насып зямлі’ (Нас. Доп.), параўн. бел. капец (гл.) з іншым фармантам, да капаць (гл.).
Капя́к 2 ’невялікі стажок сена’ (З нар. сл.). Да капа́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́шкі, ‑шак; адз. няма.
Насціл пад страхой у хляве або ў канюшні для сена, розных гаспадарчых прылад. Лежачы, Несцер думаў, што вось заўтра яму трэба наладзіць услон, і ўспомніў, што недзе на вышках павінна быць для гэтага сухая кляновая плашка. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папаро́ць, ‑пару, ‑пораш, ‑пора; зак., што.
1. Распароць па шву ўсё, многае.
2. і без дап. Пароць, распорваць некаторы час.
3. Разм. Пакалоць, патыкаць чым‑н. вострым усё, многае. Папароў ураднік сена [шашкай] ды так ні з чым і пайшоў. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перадрыжа́ць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак.
Разм.
1. Прабыць у стане дрыжання некаторы час. [Мікола:] — Змокнеш да ніткі, перадрыжыш, а заўтра яшчэ ў дарогу... Новікаў.
2. Пахвалявацца некаторы час. Не раз перадрыжаў .. [Лабановіч] тут, везучы снапы ці сена, каб не абярнуцца з возам. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прахарчава́цца, ‑чу́юся, ‑чу́ешся, ‑чу́ецца; зак.
Пракарміцца. [Сяргей:] — Ты магла спакойна перачакаць бяду дзе-небудзь у вёсцы, у добрай цёткі. Памагала б ёй і як-ніяк прахарчавалася б. Няхай. [Андрэй:] — У нас і ў саміх мала сена, не ведаем, як зіму прахарчуемся... Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыма́чы, ‑ая, ‑ае.
Які належыць прымаку. Адна толькі пагалоска, што стары жыве на прымачым хлебе, на пачатку раніла сэрца. Сабаленка. Сена таксама не ўдалося ў дастатку нарабіць: здароўя не было пры гэтакім жыцці прымачым, ды і лета выдалася дажджлівае. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раззлава́цца, ‑злуйся, ‑злуешся, ‑злуецца; ‑злуёмся, ‑злуяцеся; зак.
Прыйсці ў стан злоснага раздражнення. [Талаш:] — Вось, таварыш начальнік, прыехалі .. [жаўнеры] забіраць маё апошняе сена. Прасіў, маліў іх, а яны яшчэ і штурхаць пачалі мяне. Ну, я і раззлаваўся і кінуўся на іх з сякерай. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)