на¹, прыназ.

I. з В і М.

1. Ужыв. пры абазначэнні месца ці прадмета, на паверхні якога знаходзіцца хто-, што-н. або куды накіраваны рух, дзеянне.

На стале.

Напісаць на паперы.

Легчы на ложак.

Выйсці на паляну.

2. Ужыв. пры абазначэнні месца або часу дзеяння, а таксама асобы ці прадмета, якія з’яўляюцца аб’ектам дзеяння.

Ісці на працу.

Запланаваць сустрэчу на вечар.

Затрымаць погляд на субяседніку.

Вынесці пытанне на агульны сход.

II. з В.

1. Ужыв. пры абазначэнні тэрміну, прамежку часу.

Запас на зіму.

Спазніцца на гадзіну.

2. Ужыв. для абазначэння прадмета, які з’яўляецца прыладай, інструментам, сродкам для якога-н. дзеяння.

Узяць на буксір.

Зашпіліць на ўсе гузікі.

3. Ужыв. пры абазначэнні колькасці, меры, якія вызначаюць межы чаго-н.

Наваколле відаць на пяць кіламетраў.

Работы на гадзіну.

4. Ужыв. пры ўказанні на мэту, прызначэнне якога-н. дзеяння, прадмета.

Спяшацца на дапамогу.

Сабрацца на вячэру.

Лес на будоўлю.

5. Ужыв. пры абазначэнні спосабу дзеяння, стану.

Расказваць на памяць.

Паверыць на слова.

Зрабіць на свой густ.

III. з М.

1. Ужыв. пры абазначэнні спосабу ўтварэння дзеяння або характару выяўлення працэсу.

Поўзаць на карачках.

Усё рабіць на хаду.

2. Ужыв. для абазначэння прадмета, пры дапамозе якога ўтвараецца дзеянне.

Смажыць на алеі.

Рухавік працуе на бензіне.

3. Пры паўтарэнні назоўнікаў паказвае на наяўнасць вялікай колькасці чаго-н. (разм.).

Лата на лаце.

Калдобіна на калдобіне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бензамато́рны, ‑ая, ‑ае.

У выразе: бензаматорная піла — піла, якая прыводзіцца ў дзеянне маторам, што працуе на бензіне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бразгата́нне, ‑я, н.

Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. бразгатаць, а таксама гукі, якія ўтвараюцца пры гэтым дзеянні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вывядзе́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. выводзіць — вывесці (у 2, 5, 6, 8, 10 і 11 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вызначэ́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. вызначаць — вызначыць (у 1, 2, 3, 5, 6 і 7 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

выпрамяне́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. выпраменьваць — выпраменіць і выпраменьвацца — выпраменіцца. // Прадукт гэтага дзеяння. Радыеактыўныя выпрамяненні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вытры́мліванне, ‑я, н.

Дзеянне і стан паводле дзеясл. вытрымліваць — вытрымаць (у 1, 2, 5 і 6 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адбі́ўка, ‑і, ДМ ‑ўцы, ж.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. адбіваць — адбіць (у 11, 12, 13 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адзо́л, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. адзаліць.

2. Вапнавы раствор, які прымяняецца пры апрацоўцы шкур.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адчэ́пка, ‑і, ДМ ‑пцы, ж.

Дзеянне паводле дзеясл. адчэпліваць — адчапіць і адчэплівацца — адчапіцца (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)