развадзя́шчы, ага, м.

Ваеннаслужачы, які выстаўляе вартавых на пасты і назірае за нясеннем імі службы. — Ты, Шкурдзя, будзеш за развадзяшчага, — распараджаўся Уладзік. — Як гэта за развадзяшчага? — А так, як у войску ў каравуле. Крапіва. — Развадзяшчы, — адказаў сержант Каваленка і ліхтарыкам асвяціў свой твар, каб Міхалёў пазнаў яго. Хомчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

снатво́рны, ‑ая, ‑ае.

1. Які выклікае сон. Снатворны сродак. □ Адразу пасля абеду Сямён Львовіч прыняў снатворны парашок, запіў яго кампотам і заснуў. Гарбук. // перан. Вельмі нудны. Снатворная п’еса.

2. у знач. наз. снатво́рнае, ага, н. Лякарства, якое выклікае сон. Вось вы мне жадаеце, доктар, спакою, Снатворнае мне прапануеце. Прыходзька.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ссы́льны, ‑ая, ‑ае.

Які знаходзіцца ў ссылцы. Ссыльнае насельніцтва. □ [Рыгор Васільевіч:] — Спытаў у стрэчнага селяніна, дзе жыве ссыльны Ульянаў. П. Ткачоў. / у знач. наз. ссы́льны, ага, м.; ссы́льная, ‑ай, ж. З Краснаярска адыходзіў параход, Штурхаўся, спяшаўся з клункамі народ. І з усмешкай з’едлівай жандар Ссыльным шчасця і дабра жадаў. Шушкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цэ́нтравы, ‑ая, ‑ае.

1. Які з’яўляецца цэнтрам (у 1 знач.). Цэнтравы пункт. // Які знаходзіцца ў цэнтры, у сярэдзіне. Цэнтравая лінія. Цэнтравыя адтуліны. Цэнтравы ігрок. // у знач. наз. цэ́нтравы, ага, м. Адзін з ігракоў нападзення ў гульнях (у футбол, хакей і пад.).

2. Забяспечаны якім‑н. цэнтральным прыстасаваннем. Цэнтравы свердзел.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

но́вы, -ая, -ае.

1. Упершыню створаны або зроблены; які ўзнік, з’явіўся нядаўна.

Новыя самалёты.

Н. горад.

2. Адкрыты, вынайдзены нядаўна.

Новая планета.

3. Незнаёмы, малавядомы.

Новыя мясціны.

Н. чалавек.

4. Які прыйшоў на змену ранейшаму, замяніў сабой тое, што было; чарговы, наступны.

Н. дырэктар.

Радавацца новаму дню.

5. Які мае адносіны да нашай эпохі, часу.

Новая гісторыя.

6. Не той, што раней; іншы.

Н. сэнс.

7. Гэтага года, апошняга ўраджаю.

Н. хлеб.

8. у знач. наз. но́вае, -ага, н. Навіна.

Што ў вас новага?

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аджы́ўшы, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. незал. пр. ад аджыць.

2. у знач. прым. Які аджыў сваё, не адпавядае сучаснасці. Аджыўшая тэорыя. Аджыўшыя погляды.

3. у знач. наз. аджы́ўшае, ага, н. Тое, што аджыло. Разагнала.. [рэвалюцыя], як вецер разганяе хмары, старое і аджыўшае, прагнала сваіх ворагаў. Каваль.

4. Дзеепрысл. пр. зак. ад аджыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

акало́дачны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае дачыненне да акалодка (у 2 знач.). Акалодачнае памяшканне.

2. у знач. наз. акало́дачны, ага, м. Тое, што і акалодачны наглядчык. Патаргаваўшыся яшчэ трохі, акалодачны паказаў рукою на паліцыю і сказаў: «Калі ты будзеш стаяць па сваім, дык завяду ў акалодак!» Колас.

•••

Акалодачны наглядчык гл. наглядчык.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

затрыма́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад затрымаць.

2. у знач. наз. затрыма́ны, ага, м.; затрыма́ная, ‑ай, ж. Той (тая), каго ўзялі пад варту або арыштавалі. — Ніхто не адмаўляе вашага права страляць у затрыманага, калі ён спрабуе ўцякаць. Лынькоў. Усе пешыя паліцыянты абкружылі кардонам затрыманых і павялі ў дырэкцыю. Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

калідо́рны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да калідора. Калідорныя дзверы. □ [Коля] запыніўся ля калідорнага акна ў роздуме. Якімовіч.

2. у знач. наз. калідо́рны, ага, м.; калідо́рная, ‑ай, ж. Той (тая), хто абслугоўвае нумары гасцініцы або камеры астрога. Хлебапёкамі, кухарамі, калідорнымі, падмятайламі былі толькі крымінальнікі, пераважна кароткатэрміновыя. Колас.

•••

Калідорная сістэма гл. сістэма.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паганя́ты, ага, м.

1. Той, хто паганяе запрэжаных жывёл; возчык. Ззаду сеў начальнік канвою і загадаў паганятаму ехаць. Галавач. Як ні гразіўся, ні сцябаў.. [коней] скураной пугай паганяты, як ні пяліся яны,.. воз не кранаўся. Мележ.

2. Той, хто падганяе на працы, наглядчык. [Дзед Банэдык:] — Паганятыя з бізунамі стаялі над каркам у кожнага... Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)