Пал ’страсць, заўзятасць’; абл. ’павышаная тэмпература цела пры хваробе; гарачка’ (ТСБМ), ’спёка’ (Касп.), ’гарачка’ (Сл. ПЗБ, Мат. Гом.). Рус. пал ’стэпавы, лясны пажар’. Бязафіксны дэрыват ад паліць (гл.) (Фасмер, 3, 190).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пратэ́з ’штучная частка цела, якая замяняе страчаную прыродную’ (ТСБМ). Праз рус. проте́з ’тс’ (польск. proteza) з франц. prothèse ’тс’, якое з грэч. πρόσθεσις ’далучэнне, прыбаўленне’ (Чарных, 2, 73; ЕСУМ, 4, 609).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

сегме́нт, ‑а, М ‑нце, м.

1. Частка круга, абмежаваная дугой і яе хордай, а таксама частка шара, аддзеленая сякучай плоскасцю. // Фігура ці прадмет такой формы. Сегмент круга. Сегмент шара. Сегмент корпуса прэса.

2. Адзін з аднародных участкаў (членікаў), з якіх складаецца цела некаторых жывёл. Сегмент чарвяка.

3. Адзін з некалькіх аднародных участкаў, з якіх складаюцца некаторыя органы, часткі цела і пад. Сегмент пазванка.

[Ад лац. segmentum — адрэзак, палоса.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

праляце́ць сов.

1. в разн. знач. пролете́ть; (о птице — ещё) пропорхну́ть;

п. у паве́тры — пролете́ть в во́здухе;

зіма́ ~це́ла — зима́ пролете́ла;

мала́нкай ~це́ла ду́мка — мо́лнией пролете́ла мысль;

2. пролете́ть, промча́ться; пронести́сь;

~це́ў кур’е́рскі по́езд — пролете́л курье́рский по́езд;

гады́ ~це́лі — года́ пролете́ли (промча́лись, пронесли́сь);

◊ чува́ць, як му́ха ~ці́ць — слы́шно, как му́ха пролети́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дыя́метр, ‑а, м.

Адрэзак прамой, які злучае два пункты акружнасці і праходзіць праз яе цэнтр. Дыяметр круга. // Папярочнік любога круглага цела, плошчы, прасторы. Дыяметр шара.

[Ад грэч. diámetros — папярочнік.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

знямо́жаны, ‑ая, ‑ае.

Даведзены да знямогі; стомлены, знясілены. Перад вачамі плылі кругі, зямля цягнула да сябе зняможанае цела Міхаіла. Самуйлёнак. // Які выражае знямогу. Зняможаны твар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каве́рна, ‑ы, ж.

1. Поласць, якая ўтвараецца ў органах цела ў выніку разбурэння арганічнай тканкі хваробай. Каверны ў лёгкіх.

2. Пустата, поласць у горнай народзе.

[Лац. caverna.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мазжачо́к, ‑чка, м.

Аддзел галаўнога мозга, які знаходзіцца ў патылічнай частцы чэрапа пад вялікім мозгам і ўдзельнічае пераважна ў рэгуляцыі раўнавагі цела і каардынацыі рухаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паўсо́н, ‑сну, м.

Стан, блізкі да сну; дрымота. Стомленасць працінае ўсё цела, пот залівае спіну. Усё плыве нібыта ў тумане ці ў паўсне... С. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прастыту́цыя, ‑і, ж.

1. У эксплуататарскім грамадстве — продаж свайго цела (галоўным чынам жанчынамі) з мэтай набыць сродкі для існавання.

2. перан. Прадажнасць, беспрынцыповасць. Палітычная прастытуцыя.

[Ад лац. prostitutio — апаганенне, абняслаўленне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)