гло́мазд, ‑у, М ‑дзе, м.
Абл. Ламачча, смецце. Было падобна да таго, што чалавек цэлы век збіраў адусюль розны гломазд — цаглінкі, каменьчыкі, чарапкі, усё, што траплялася пад руку. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дапусці́цца, ‑пушчуся, ‑пусцішся, ‑пусціцца; зак.
Дайсці да якога‑н. стану; апусціцца. І не выходзіла з галавы думка: няўжо Васіль дапусціўся да таго, што данёс польскай паліцыі на Мартына? Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вылучэ́нец, ‑нца, м.
Разм. Радавы супрацоўнік (рабочы, селянін, служачы), вылучаны на адказную работу. У цэнтры аповесці «Таварыш Мінкін» — адна з самых тыповых фігур таго часу — вылучэнец з рабочых. Каваленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пу́жала, ‑а, н.
Тое, што і пудзіла (у 1 знач.). Заяц баіцца незнаёмых рэчаў, у тым ліку і пужал, якія ставяць на палях для таго, каб адагнаць яго. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэ́зус-фа́ктар, ‑у, м.
Спец. Асобае рэчыва, якое змяшчаецца ў крыві малпы рэзус і большасці людзей і абумоўлівае сумяшчальнасць крыві маці і плода, донара і таго, каму пераліваюць кроў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
суме́жнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць сумежнага; непасрэдная блізкасць. Сумежнасць паняццяў. □ Прэфікс пры- служыць для ўказання на прасторавую блізкасць да таго або на сумежнасць з тым, што абазначана ўтвараючай асновай. Граматыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тле́цца, тлеецца; незак.
Тое, што і тлець; цяпліцца. [Алесь] ледзь тлеўся і не даваў ні святла, ні цеплыні. Маўр. На вуснах таго ўсё яшчэ тлелася ледзь прыкметная загадкавая ўсмешка. Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цяжкаду́м, ‑а, м.
Тое, што і тугадум. [Ганна Сымонаўна:] — Апрача таго,.. [Лазук] цяжкадум. У ягоным розуме няма гнуткасці, няма здольнасці «на хаду», у залежнасць ад новых сітуацый, змяняць кірунак сваіх думак. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ничегонеде́лание разг. пусто́е ба́ўленне ча́су; марнава́нне ча́су; (безделье) безрабо́цце, -цця ср.; (лодырничание) ло́дарнічанне, -ння ср.; гульта́йства, -ва ср.; в сочетании с предлогами «от, при» и т. п. переводится обычно выражениями ад таго́, што нічо́га не ро́біць, калі́ нічо́га не ро́біць и т. п.;
он уста́л от ничегонеде́лания ён стамі́ўся ад таго́, што нічо́га не ро́біць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Жэсь ’камяністая мель’ (віц., Нар. сл., 214). Відаць, ад таго ж кораня, што і жарства (гл.), жораст: *žьrs(t)‑ь з асновай на *‑ĭ > ‑ь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)