Вулканіза́цыя ’рамонт гумавых прадметаў шляхам зваркі’. Праз рус. вулканиза́ция з англ. vulkanization (Шанскі, 1, В, 213).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ву́мнічаць ’мудраваць’ (Грыг.). Запазычана з рус. у́мничать, хутчэй за ўсё вусным шляхам з рускага гарадскога прастамоўя.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Но́жніца ’похва для нажа’ (ТС). Утворана шляхам семантычнай кандэнсацыі, параўн. «разгорнутую» назву — ножо́ва хатка ’тс’ (ТС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рымо́нне ’адзенне’ (Ян.), ’рыззё’ (лоеў.). Магчыма, ад рызма́нне, рызма́н (гл.), як адзе́нне, шляхам рызма́нне > рыма́нне > рымо́нне.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

навербава́ць, ‑вярбую, ‑вярбуеш, ‑вярбуе; зак., каго-што.

1. Завербаваць у нейкай колькасці. [Кухта:] — Хачу прасіць, каб дазволілі навербаваць тысячы дзве рабочых на перыферыі. Карпаў.

2. Стварыць, арганізаваць шляхам вярбоўкі. Навербаваць войска.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апліка́цыя, ‑і, ж.

1. Спосаб стварэння арнаменту, мастацкага ўзору або малюнка шляхам наклейвання (нашыўкі) на што‑н. кавалачкаў рознакаляровай матэрыі, паперы і пад.

2. Арнамент, узор, малюнак, створаны такім чынам.

[Ад лац. applicatio — прыкладванне, наклейванне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абстру́кцыя, ‑і, ж.

Кніжн. Метад барацьбы, пераважна парламенцкай, накіраванай на зрыў якога‑н. мерапрыемства (выступлення, пасяджэння, сходу) шляхам выкрыкаў і пад. Парламенцкая абструкцыя. // Дзеянне, адкрыта накіраванае на зрыў чаго‑н.

[Ад лац. obstructio — перашкода.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сфармава́ць, ‑мую, ‑муеш, ‑муе; зак., што.

1. Надаючы тую ці іншую форму, вырабіць што‑н. шляхам штампоўкі, адліўкі і пад. Сфармаваць вазу.

2. Зрабіць форму для адліўкі, ліцця чаго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цыянава́нне, ‑я, н.

Спец.

1. Насычэнне вугляродам і азотам паверхневага слон стальных вырабаў для павышэння іх цвёрдасці.

2. Працэс атрымання золата, серабра з руд шляхам растварэння іх у цыяністых растворах.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шлях, -у, М на шляху́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Тое, што і дарога (у 1 знач.).

Шырокі ш.

Ш. у гарах.

Іх шляхі разышліся (перан.: яны рассталіся).

2. Месца, лінія ў прасторы, дзе адбываецца рух, перамяшчэнне.

Паветраны ш.

Чыгуначны ш.

Шляхі зносін.

3. Падарожжа, перамяшчэнне куды-н.

Небяспечны ш.

Ш. праз балота.

4. Напрамак, маршрут.

Збіцца са шляху.

Правільны ш. развіцця.

Кружным шляхам.

5. перан. Напрамак дзейнасці, развіцця чаго-н., спосаб дзеяння.

Накіраваць на правільны ш.

Мірным шляхам.

○

Дыхальныя шляхі — орган у выглядзе каналаў, якія забяспечваюць жыццядзейнасць арганізма.

◊

Апошні шлях — пра пахаванне каго-н.

Быць на шляху да чаго-н. — набліжацца да чаго-н.

Жыццёвы шлях — жыццё.

Стаяць на шляху чыім або ў каго — служыць перашкодай каму-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)