нямы́, -а́я, -о́е.

1. Пазбаўлены здольнасці гаварыць.

Нямое дзіця.

Школа для нямых (наз.).

2. перан. Маўклівы, ціхі.

Нямая цішыня.

3. перан. Скрыты, затоены.

Н. папрок.

○

Нямая карта — вучэбная геаграфічная карта без абазначэння назваў.

Нямое кіно — неагучанае кіно.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бязветраны; ціхі (перан.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

варкатлі́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які любіць варкатаць.

2. Ціхі, мяккі, пяшчотны (пра голас).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лепята́ць, лепячу́, ляпе́чаш, ляпе́ча; лепячы́; незак., што, пра што і без дап.

1. Гаварыць невыразна, нязвязна (пра мову дзяцей).

Дзіця ляпеча.

2. Мармытаць.

3. Балбатаць, весці лёгкую несур’ёзную размову.

4. перан. Утвараць ціхі шум, шолах.

|| зак. пралепята́ць, -лепячу́, -ляпе́чаш, -ляпе́ча; -лепячы́.

|| наз. лепята́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Сці́плы ’просты, стрыманы, без прэтэнзій’, ’невялікі, сярэдні’ (ТСБМ), ’скромны, ціхі’ (Гарэц.), ’ціхі, пільны’ (Варл.), ’гаспадарлівы’ (Мат. Маг.), ’эканомны; скупы’ (Мат. Гом.), сці́пл(н)ы ’скромны, ціхі, лагодны; просты’ (Некр. і Байк.). Як відаць з апошняга, не можа разглядацца асобна ад сціпны (гл.); параўн., аднак, сціплы ’стройны (?): (хвоі) стаяць — прыгожыя, сціплыя — застыглі ў святой нерухомасці (М. Зарэцкі), што магло б сведчыць аб уплыве літ. stỹpti ’цягнуцца (уверх)’ на семантыку слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прыва́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да прывалу. Апусціўся ціхі вечар Ля прывальнага кастра. А. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пату́льны ’ціхі, лагодны, ласкавы’ (ТСБМ). З польск. potulny ’тс’, ’сціплы, павольны, слухмяны, цярплівы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бясшу́мны, ‑ая, ‑ае.

Які не робіць шуму. Бясшумны трамвай. // Не напоўнены шумам; ціхі. Бясшумная ноч. Бясшумныя крокі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ціхаве́йны, ‑ая, ‑ае.

Паэт. Ціхі, слабы (пра вецер). Ціхавейны, цёплы ветрык Прылятае к нам з палёў. Журба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

по́шапак, ‑пку, м.

Разм.

1. Тое, што і шэпт. Ціхі пошапак і пошум стаялі да таго часу, пакуль за чырвоным сталом не паявіўся дырэктар. Сабаленка. Палкоўнік пераходзіць на зусім ціхі пошапак. Кавалёў.

2. у знач. прысл. по́шапкам. Разм. Шэптам. Мы гаварылі, як змову вялі, пошапкам. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)