Сыба́ ’хіба’ (драг., З нар. сл.; Ск. нар. мовы). Гл. сіба.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пахі́ба ’недахоп, недаробка’ (ТСБМ), пахі́біць ’не ўдацца’ (Шат.). У выніку кантамінацыі лексем памы́лка і хі́ба (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мопсік ’клінок’ (карэліц., Сцяшк. Сл.). Не зусім ясна. Хіба ў сувязі з польск. mopek ’карлік’ як нешта маленькае (?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мэркамэ́нты ’клопаты, турботы’ (Бяльк.). Відаць, скажонае польск. mankament ’брак, недахоп, памылка, загана, хіба’, якое з італ. mencamento ’недахоп, дэфект, парушэнне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
упуще́ние ср. (недосмотр) недагля́д, -ду м.; (промах) хі́ба, -бы ж.; (халатность) нядба́йнасць, -ці ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зле́жаць сов., разг. улежа́ть;
хі́ба ~жыш цэ́лую ноч на адны́м баку́ — ра́зве улежи́шь це́лую ночь на одно́м боку́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Недахоп ’памылка, хіба; патрэба ў чым-небудзь’ (ТСБМ), недохо́п ’нястача’ (ТС). З неда- ’недастаткова’ і хапа́ць ’быць у патрэбнай колькасці’ і інш., параўн. недахва́т.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сасма́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., што.
Прыгатаваць для яды смажаннем. — Дастань хіба сала ды сасмаж, — звярнуўся.. [Кандрат] да жонкі, — яны ж, мусіць, не посцяць... Галавач. Грыбы трэба было зварыць ці сасмажыць у чым-небудзь. А ў чым жа іх зварыш? Хіба што ў бляшанцы. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыхі́б ’бяда’ (іўеў., Сл. ПЗБ). Гл. хіба. Адносна значэння параўн. ст.-польск. (да XVI ст.) chyba ’недахоп; памылка’ (Брукнер, 188), а таксама чэш. chyba ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
хам’ё, ‑я, н., зб.
Разм. груб. Хамы. [Яніца:] — Хіба зразумее гэтае хам’ё, што для рэвалюцыі інтэлігенцыя — гэта ўсё... Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)