грузаабаро́т, ‑у, М ‑роце, м.
Колькасць грузаў, перавезеных транспартам за пэўны час. Грузаабарот чыгунак. Грузаабарот рачнога флоту. Унутраны грузаабарот. Рост грузаабароту.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́варат, -у, М -раце, м.
1. Унутраны, левы бок тканіны, адзення.
В. аднабаковага трыкатажу.
2. Становішча, пры якім орган ці яго частка вывернуты ўнутраным бокам наверх (спец.).
В. павек.
3. Тое, што і выварацень.
|| прым. вы́варатны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
і́мпульс, -у, м.
1. Унутраны штуршок, пабуджэнне, інтэлектуальны або эмацыянальны стымул, што выклікае якое-н. дзеянне.
2. Вектарная фізічная велічыня, колькасць руху, роўная здабытку масы цела на яго хуткасць (спец.).
І. да творчай працы.
|| прым. і́мпульсны, -ая, -ае.
Імпульснае выпрамяненне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спод, -у, М -дзе, м.
1. Ніз, ніжняя частка чаго-н., таксама бок прадмета, процілеглы яго верху.
2. Дно чаго-н.
С. машыны.
3. Унутраны бок вопраткі, тканіны.
Пярыны і коўдры з чырвоным сподам.
|| прым. спо́дні, -яя, -яе (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
імперыялі́зм, -у, м.
Унутраны эканамічны лад найбольш развітых дзяржаў і адпаведныя яму формы міжнародных эканамічных і палітычных адносін як вышэйшая стадыя капіталізму, што характарызуецца панаваннем буйных манаполій ва ўсіх сферах жыцця, барацьбой паміж краінамі за крыніцы сыравіны, рынкі збыту, тэрыторыі.
|| прым. імперыялісты́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падтэ́кст, ‑у, М ‑сце, м.
Унутраны, прыхаваны сэнс якога‑н. тэксту, выказвання. [Іван Іванавіч] не ўсё дагаварваў, у яго апошніх словах: «Вы разумееце мяне?» — быў падтэкст. Людміла яго зразумела. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ры́нак, -нку, мн. -нкі, -нкаў, м.
1. Сфера таварнага абарачэння, тавараабароту.
Знешні р.
Унутраны р.
Рынкі збыту (раёны рэалізацыі тавараў; спец.).
2. Месца рознічнага гандлю пад адкрытым небам або ў гандлёвых радах; базар.
Калгасны р.
Крыты р.
Гандляваць на рынку.
|| прым. ры́начны, -ая, -ае.
Рыначныя адносіны.
Рыначная цана.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фізіянамі́ст, ‑а, М ‑сце, м.
Той, хто пазнае па рухах і міміцы твару характар, унутраны стан чалавека. [Валуеў] быў фізіянаміст і часта раздумваў над абліччамі сустрэчных: — У-у, якія вочы! Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Механі́зм ’частка машыны, прылады, апарата’, ’унутраны лад, сістэма чаго-небудзь’ (ТСБМ). Паводле Крукоўскага (Уплыў, 83) — з рус. механизм, якое з еўр. моў, утворанае ад новалац. mechanismus на падставе ст.-грэч. μηχανέ ’інструмент’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ніз, -у, мн. нізы́, -о́ў, м.
1. Ніжняя частка чаго-н.
Н. рукава.
2. Паверхня, бок прадмета, процілеглы яго верху.
Н. скрыні.
3. Унутраны бок (матэрыі, вопраткі); спод.
Н. паліто.
4. Нізіннае месца.
Сцелецца па нізах туман.
5. Тое, што і нізоўе.
6. мн. Шырокія пласты працоўнага народа.
Сацыяльныя нізы.
7. мн. Ніжнія ноты (спец.).
Браць нізы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)