збліжэ́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. збліжаць — зблізіць; дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. збліжацца — зблізіцца. Збліжэнне тэорыі з практыкай. Збліжэнне поглядаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кампаратыві́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Спецыяліст у галіне параўнальна-гістарычнага мовазнаўства; той, хто карыстаецца параўнальным метадам пры вывучэнні блізкароднасных моў і тэорыі літаратуры.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эмпі́рык, ‑а, м.

1. Паслядоўнік эмпірызму (у 1 знач.).

2. Кніжн. Чалавек, які прызнае толькі практычную дзейнасць, факты і не ўдзяляе ўвагі тэорыі, навуковым абагульненням.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́пусташыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак. (разм.).

1. што. Зрабіць пустым; апаражніць.

В. торбу сухароў.

2. перан., каго-што. Пазбавіць маральнай, творчай сілы.

В. душу.

Бязмэтнае жыццё выпусташыла гэтага чалавека.

3. перан., што. Пазбавіць жывога зместу, галоўнага, істотнага (у вучэнні, тэорыі і пад.).

В. ідэю.

|| незак. выпусто́шваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

канвенцыяналі́зм, ‑у, м.

Суб’ектыўна-ідэалістычны напрамак у філасофскім тлумачэнні навукі, паводле якога навуковыя тэорыі і паняцці з’яўляюцца не адлюстраваннем аб’ектыўнага свету, а вынікам адвольнага пагаднення, канвенцыі паміж вучонымі.

[Ад лац. conventio — пагадненне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

метадало́гія, ‑і, ж.

Вучэнне аб метадзе навуковага даследавання. Катэгорыя формы і зместу вельмі складаная агульнафіласофская праблема, правільнае вырашэнне якой з’яўляецца неабходнай умовай навуковай метадалогіі і тэорыі творчасці. «Беларусь».

[Ад грэч. methodos — метад і logos — вучэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прагматы́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да прагматызму; заснаваны на прагматызме. [М. Гарэцкаму] аднолькава чужыя.. прагматычны погляд на літаратуру як ілюстрацыю сацыялагічных тэзісаў і эстэтычныя тэорыі прыхільнікаў чыстага мастацтва. Мушынскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пры́нцып, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Асноўнае, зыходнае палажэнне якой-н. тэорыі, вучэння, навукі і пад.

Прынцып прававой дзяржавы.

Прынцыпы мастацтва.

2. Перакананне, погляд на рэчы.

Мець цвёрдыя жыццёвыя прынцыпы.

3. Асноўная асаблівасць канструкцыі чаго-н.

Гучнагаварыцелі зроблены па прынцыпе тэлефона.

◊

У прынцыпе — у асноўным, у агульных рысах.

Упрынцыпе я згодзен.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

антысаветы́зм, ‑у, м.

Варожая СССР, савецкаму ладу рэакцыйная ідэалогія і палітыка сучаснага капіталізму, заснаваная на наўмысным скажэнні тэорыі і практыкі навуковага камунізма; варожыя адносіны да савецкага ладу, Савецкага Саюза; антысавецкая прапаганда.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адмежава́цца сов., прям., перен. отмежева́ться;

а. ад сусе́да — отмежева́ться от сосе́да;

а. ад шко́днай тэо́рыі — отмежева́ться от вре́дной тео́рии

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)