дыктату́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.
Нічым не абмежаваная дзяржаўная ўлада, якая апіраецца на сілу пануючага класа.
○
Дыктатура пралетарыяту — улада рабочага класа, якая ўсталявалася ў Расіі пасля 1917 г. ў выніку сацыялістычнай рэвалюцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
магістрату́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.
1. Адна з форм падрыхтоўкі навуковых кадраў з ліку асоб, што маюць вышэйшую адукацыю і рыхтуюцца да атрымання акадэмічнай ступені магістра.
2. У некаторых краінах: назва судовага ведамства.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мануфакту́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.
1. Форма капіталістычнай вытворчасці, для якой характэрна выкарыстанне ручных прылад і падзел працы.
2. Фабрыка, пераважна тэкстыльная (уст.).
3. зб. Тканіна, тэкстыльныя вырабы (уст.).
|| прым. мануфакту́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кандыдату́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.
1. Права ці магчымасць стаць кандыдатам (у 1 знач.).
Абмеркаваць кандыдатуру для ўнясення ў спіс для тайнага галасавання.
2. Тое, што і кандыдат (у 1 знач.).
К. не зусім падыходзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скульпту́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.
1. Майстэрства стварэння аб’ёмных мастацкіх твораў шляхам разьбы, высякання, лепкі або адліўкі, коўкі, чаканкі.
2. Твор такога мастацтва, а таксама сукупнасць такіх твораў.
Скульптуры, выкананыя на высокім мастацкім узроўні.
|| прым. скульпту́рны, -ая, -ае.
С. партрэт.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тур¹, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Адзін круг танца.
Т. вальса.
2. Асобны этап якога-н. спаборніцтва, конкурсу і пад.
Першы т. чэмпіянату па баскетболе.
3. Этап, частка якой-н. падзеі, мерапрыемства і пад.
Першы т. выбараў (пры шматступеннай выбарчай сістэме).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
карыкату́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.
1. Малюнак, на якім намаляваны хто-н. або што-н. у скажоным, падкрэслена смешным выглядзе.
К. на гультаёў.
2. перан. Смешнае, недасканалае падабенства да каго-, чаго-н.
Гэты касцюм — к. на ўменне шыць.
|| прым. карыкату́рны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хаўту́ры, ‑тур; адз. няма.
1. Разм. Абрад провадаў нябожчыка для пахавання. — Хаўтуры ў іх. Дзіцёнак у Турбоціхі памёр, — сказалі войту. Гарэцкі. Вяселле слаўна песнямі, хаўтуры — плачам. Прымаўка.
2. Абл. Жалобны стол, абед па нябожчыку. Пахаваў поп дзіця, пахрысціў тройчы магілу, выпіў першы, пакуль сабраліся людзі, чарку на хаўтурах і паехаў. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прэфекту́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.
1. У Рымскай імперыі: адміністрацыйная адзінка.
2. У Францыі і некаторых іншых краінах: службовы апарат прэфекта (у 2 знач.).
3. У Францыі і некаторых іншых краінах: канцылярыя прэфекта (у 2 і 3 знач.).
4. У Японіі, Марока і некаторых іншых краінах: адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка.
|| прым. прэфекту́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сігнату́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж. (спец.).
1. Частка рэцэпта з указаннем спосабу ўжывання лякарства, а таксама копія рэцэпта, якая прыкладаецца аптэкай да выдадзенага лякарства.
2. спец. Лічба, якая абазначае парадкавы нумар друкаванага аркуша (друкуецца злева ўнізе на першай старонцы кожнага аркуша).
|| памянш. сігнату́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.
|| прым. сігнату́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)