структу́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.

Узаемаразмяшчэнне і сувязь састаўных частак аб’екта, якія забяспечваюць яго цэласнасць; будова.

С. рэчыва.

С. арганізма.

|| прым. структу́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

монакульту́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж. (спец.).

Адна сельскагаспадарчая культура, якая вырошчваецца на працягу многіх гадоў на адным і тым жа ўчастку.

|| прым. монакульту́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аванту́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.

1. Рызыкоўная, беспрынцыповая справа, распачатая ў разліку на выпадковы поспех.

Ваенная а.

Палітычная а.

2. Сварка, скандал.

Учыніць авантуру.

|| прым. аванту́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дыктату́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.

Нічым не абмежаваная дзяржаўная ўлада, якая апіраецца на сілу пануючага класа.

Дыктатура пралетарыяту — улада рабочага класа, якая ўсталявалася ў Расіі пасля 1917 г. ў выніку сацыялістычнай рэвалюцыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

магістрату́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.

1. Адна з форм падрыхтоўкі навуковых кадраў з ліку асоб, што маюць вышэйшую адукацыю і рыхтуюцца да атрымання акадэмічнай ступені магістра.

2. У некаторых краінах: назва судовага ведамства.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мануфакту́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.

1. Форма капіталістычнай вытворчасці, для якой характэрна выкарыстанне ручных прылад і падзел працы.

2. Фабрыка, пераважна тэкстыльная (уст.).

3. зб. Тканіна, тэкстыльныя вырабы (уст.).

|| прым. мануфакту́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кандыдату́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.

1. Права ці магчымасць стаць кандыдатам (у 1 знач.).

Абмеркаваць кандыдатуру для ўнясення ў спіс для тайнага галасавання.

2. Тое, што і кандыдат (у 1 знач.).

К. не зусім падыходзіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

скульпту́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.

1. Майстэрства стварэння аб’ёмных мастацкіх твораў шляхам разьбы, высякання, лепкі або адліўкі, коўкі, чаканкі.

2. Твор такога мастацтва, а таксама сукупнасць такіх твораў.

Скульптуры, выкананыя на высокім мастацкім узроўні.

|| прым. скульпту́рны, -ая, -ае.

С. партрэт.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

карыкату́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.

1. Малюнак, на якім намаляваны хто-н. або што-н. у скажоным, падкрэслена смешным выглядзе.

К. на гультаёў.

2. перан. Смешнае, недасканалае падабенства да каго-, чаго-н.

Гэты касцюм — к. на ўменне шыць.

|| прым. карыкату́рны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хаўту́ры, тур; адз. няма.

1. Разм. Абрад провадаў нябожчыка для пахавання. — Хаўтуры ў іх. Дзіцёнак у Турбоціхі памёр, — сказалі войту. Гарэцкі. Вяселле слаўна песнямі, хаўтуры — плачам. Прымаўка.

2. Абл. Жалобны стол, абед па нябожчыку. Пахаваў поп дзіця, пахрысціў тройчы магілу, выпіў першы, пакуль сабраліся людзі, чарку на хаўтурах і паехаў. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)