заспява́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Пачаць спяваць. // Праспяваць. На двары хрыпла, відаць, яшчэ не зусім прачнуўшыся, заспяваў певень. Яму адказаў другі, трэці. Курто.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узры́ць, ‑рые; зак., што.

Разрыць зямлю лычом (пра жывёл). // Падрываючы, падкопваючы, ускінуць. Трэці выбух узрыў лугавую макрэчу якраз на .. дарозе ў лес. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чо́рствасць, ‑і, ж.

Разм. Уласцівасць чорствага. Праўда,.. [хлеб] ужо быў трэці тыдзень, і чорствасць зменшыла ацеслівасць. Чорны. — І адкуль у .. [Тамары] такая чорствасць? — ламаў галаву Канькоў. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Трае́ніна ’некалькі разоў пераворанае поле’ (стаўб., Ск. нар. мовы), трае́нь падыма́ць ’апрацоўка зямлі трэці раз пасля баранавання’ (мядз., ЛА, 2). Да траіць, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Траці́чны ‘звязаны з трэцяй стадыяй хваробы’, ‘адносіцца да першага перыяду кайназойскай эры’ (ТСБМ). Запазычанае з рус. трети́чный ‘тс’, відаць, ад *третица, гл. трэці.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

трохпо́лле, ‑я, н.

Устарэлая сістэма паляводства з падзелам ворнай зямлі на тры палі, кожнае з якіх засявалася спачатку азімымі, затым яравымі, а на трэці год заставалася пад папар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бе́жанства, ‑а, н.

Вымушанае пакіданне родных мясцін на час вайны. Алене ўспомнілася маленства, якое таксама пачалося бежанствам. Сабаленка. Ужо вось трэці дзень, як.. [Андрэй] з сям’ёю вярнуўся з бежанства. Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Трэць ‘трэцяя частка чаго-небудзь’ (ТСБМ, Нас., Некр. і Байк.), ст.-бел. треть ‘тс’, ‘трэцяя частка зямельнага надзелу (мера плошчы)’ (ГСБМ). Субстантываваны парадкавы лічэбнік трэці (гл.), параўн. траціна, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

сам-...,

Уст. У спалучэнні з парадкавымі або колькаснымі лічэбнікамі ўтварае складаныя нязменныя прыметнікі, якія абазначаюць: у такой колькасці (якая паказана лічэбнікам), уключаючы і сам суб’ект гутаркі, напрыклад: сам-сёмы, сам-трэці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сухамя́тка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.

Разм. Сухая яда без чаго‑н. гарачага або вадкага. На другі і трэці дзень — адна сухамятка. Што знойдзе Валодзька сам у буфеце, тое і з’есць. Гроднеў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)