кільва́тэр, ‑а, м.
Струмень вады па лініі кіля ззаду судна, якое рухаецца.
•••
У кільватэр; у кільватэры — адзін за адным, тым жа курсам, па адной лініі (пра рух суднаў).
[Гал. kielwater.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пульверыза́тар, ‑а, м.
Прыбор для распырсквання вадкасці струменем паветра. Фарбаваць пульверызатарам. □ Раптам Тоня нечакана павярнула той пульверызатар на прараба, і пругкі струмень разведзенага мелу ўдарыў у папку. Даніленка.
[Фр. pulvérisateur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праме́нь, -я, мн. -ме́ні, -ме́няў і -мяні, -мянёў, м.
1. Вузкая паласа святла, што ідзе ад якой-н. крыніцы святла ці прадмета, які свеціцца.
П. сонца.
П. надзеі (перан.).
2. Струмень у выглядзе пучка часціц якой-н. энергіі (спец.).
Рэнтгенаўскія прамені.
Цеплавы п.
|| прым. прамянёвы, -ая, -ае (да 2 знач.).
Прамянёвая энергія.
Прамянёвая хвароба (хвароба, якая выклікаецца радыеактыўнымі рэчывамі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шу́мны¹, -ая, -ае.
1. Які стварае шум¹ (у 1 знач.); гучны.
Ш. струмень.
Шумная размова.
2. Такі, дзе многа шуму¹ (у 1 знач.), надта ажыўлены.
Шумная аўдыторыя.
3. перан. Які выклікае шум¹ (у 2 знач.), сенсацыю.
Ш. поспех.
4. Які з’яўляецца шумам¹ (у 3 знач.), утвараецца пры дапамозе шуму¹ (спец.).
Шумныя гукі.
|| наз. шу́мнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пы́рскаўка, ‑і, ДМ ‑каўцы; Р мн. ‑кавак; ж.
Разм. Тое, чым пырскаюць. Хлопчык нацэліўся ў мяне з пырскаўкі і — раз! Але я хуценька адскочыў, — струмень вады праляцеў міма. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
брандспо́йт, ‑а, М ‑йце, м.
1. Пераносная пажарная помпа.
2. Металічны наканечнік на пажарным рукаве для накіроўвання струменя вады. Віктар схапіў у свае рукі брандспойт і струмень вады накіраваў на людзей. Лобан.
[Гал. brandspuit.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пульсу́ючы,
1. ‑ая, ‑ае. Дзеепрым. незал. цяпер. ад пульсаваць.
2. ‑ая, ‑ае; у знач. прым. Які працуе, дзейнічае рытмічна, з перыядычнымі зрухамі, зменамі. Пульсуючы струмень. Пульсуючы ток. Пульсуючы рухавік.
3. Дзеепрысл. незак. да пульсаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фанта́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Струмень вадкасці, газу і пад., які з сілай выкідваецца ўверх пад высокім ціскам.
Ф. нафты.
Газавы ф.
Кроў б’е фантанам з раны.
2. Маса чаго-н., што высока ўзлятае ўверх, з сілай вырываецца адкуль-н.
Вогненны ф. у небе.
Радасць б’е фантанам (перан.).
3. Збудаванне для падачы вады пад напорам.
Ф. у скверы.
|| прым. фанта́нны, -ая, -ае.
Фантанная нафта.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бяста́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Калёсы са скрыняй для перавозкі зерня, бульбы без тары. Пад’язджаюць бястаркі. Алёша прыпыняе камбайн і любуецца, як цераз латок льецца з бункера ў скрыні жывы і вясёлы струмень збожжа. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Абыто́к ’востраў’ (Др.-Падб.) < аб‑цячы, параўн. востраў і струя, струмень. Маецца на ўвазе рачны востраў. Беларускае слова дакладна супадае з рэканструкцыяй Трубачова на аснове анамастычных даных, гл. Трубачоў, Дополн., 3, 101; параўн. Мартынаў, SlW, 61–62.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)