сілагі́зм, ‑а. м.
Розумазаключанне, у якім з двух дадзеных суджэнняў (пасылак) атрымліваецца трэцяе (вывад). Не прадмет спрэчкі захапляе Гапановіча, а магчымасць адточваць свае сілагізмы. М. Стральцоў.
[Грэч. syllogismos.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сме́шкі, ‑шак; адз. няма.
Жарты, насмешкі. Ганна слухала гэтыя гарэзныя смешкі, спрэчкі, але ні разу, ніводным словам не адгукнулася на іх. Мележ.
•••
Смешкі строіць гл. строіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запа́льчывы, ‑ая, ‑ае.
Які лёгка ўзбуджаецца, запаляецца; гарачы. Запальчывы чалавек. // Азартны, задзірлівы. Запальчывы характар. □ Тады пайшлі з залы і слухачы, выносячы запальчывыя спрэчкі ў цішыню вуліцы. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
траце́йскі, ‑ая, ‑ае.
Звязаны з разборам спрэчкі, канфлікту трэцяй, незацікаўленай стараной, якая выбіраецца па ўзаемнай згодзе абедзвюх старон. Трацейскі суд. // Які выбраны для разбору такога канфлікту. Трацейскі суддзя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэба́ты, ‑аў; адз. няма.
Абмеркаванне якога‑н. пытання; спрэчкі. Пасля даклада пачаліся дэбаты. Спыніць дэбаты. □ Пазіраючы ажыўлены рух навакол парламента, мы ўспомнілі, што сёння адбываюцца дэбаты па ратыфікацыі .. пагадненняў. Лынькоў.
[Фр. debats.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стра́сны, -ая, -ае.
1. Пранікнуты моцным пачуццём, нястрымны ў сваім праяўленні.
Страсная прамова (прасякнутая натхненнем). Страсныя спрэчкі.
2. Які цалкам аддаецца якой-н. справе, моцна ахоплены чым-н.
С. калекцыянер.
С. барацьбіт за незалежнасць.
3. Здольны на моцнае каханне, страсць; палкі, гарачы.
С. чалавек.
С. пацалунак.
|| наз. стра́снасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Перакара́цца ’ўпікаць, дакараць; перакідвацца жартамі’ (Др.-Падб.), перакара́ць ’гаварыць наперакор; назаляць’ (Нас.), перакор ’перакорлівасць’ (Др.-Падб., Яруш.), перако́ра ’наперакор’ (Нас.), укр. переко́рюватися ’спрачацца, узаемна дакараць’, перекір(очка) ’пярэчанне’, перекі́рливий ’які пярэчыць’, рус. переко́р ’усё, што робіцца на злосць; дакор, ганьбаванне’, перекора ’спрэчкі, сваркі’, перекораться ’сварыцца’, польск. przekora, przekór ’упартасць, свавольнасць; жарты’, н.-луж. pśekora ’ўпартасць; спрэчкі, сварка’, в.-луж. překora ’спрэчка, сутыкненне’, překorić so ’пасварыцца’, чэш. příkoří, валаш. na překor ’рабіць наперакор’, славац. priekor, robiť priekory ’тс’, славен. prekȍr ’сварка’, серб.-харв. prijèkor ’дакор, папрок, упікі’, макед. прекор ’тс’ < прасл. *per‑koriti > per‑korь. Да пера- і карыць 2 (гл.) (Фасмер, 2, 320; Шустар-Шэўц, 1172; Бязлай, 3, 111).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
студы́ец, ‑дыйца, м.
Вучань студыі (у 2 знач.). Шматлікія дыспуты, гарачыя спрэчкі, прагляды і абмеркаванні розных спектакляў, выставак і карцінных галерэй і музеяў — усё гэта павышала культурны і прафесіянальны ўзровень студыйцаў. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пустопоро́жний разг.
1. паро́жні; (незанятый) незаня́ты;
пустопоро́жний уча́сток паро́жні (незаня́ты) уча́стак;
2. перен. (бессодержательный) пусты́;
пустопоро́жние спо́ры пусты́я спрэ́чкі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
акадэмі́чны, -ая, -ае.
1. гл. акадэмія.
2. Які прытрымліваецца ўсталяваных традыцый (у навуцы, мастацтве).
А. жывапіс.
3. Навучальны (у дачыненні да вышэйшых навучальных устаноў).
А. год.
4. перан. Чыста тэарэтычны, не звязаны з пракгыкай.
Гэта акадэмічныя спрэчкі.
5. У складзе назваў тэатраў, аркестраў, капэл азначае: найвышэйшай кваліфікацыі, узорны.
Нацыянальны а.
Вялікі тэатр оперы і балета Рэспублікі Беларусь.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)