этало́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Дакладны ўзор устаноўленай адзінкі вымярэння, сама такая дакладная мера.

2. перан. Узор, стандарт для параўнання з чым-н. (кніжн.).

Быць эталонам для каго-н.

|| прым. этало́нны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ме́ней

1. нареч. сравнит. ст. ме́ньше, ме́нее;

2.: са́ма м. по ме́ньшей ме́ре

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сам, само́га, м. сама́, само́й, ж.; само́, само́га, н.; мн. са́мі, самі́х, займ. азнач.

1. Ужыв., каб падкрэсліць, што хто-н. асабіста выконвае дзеянне або адчувае на сабе яго.

С. тата гнаў каня.

Такую навіну трэба паведаміць ёй самой.

2. Ужыв., каб падкрэсліць, што дзеянне выконваецца асобай або прадметам самастойна, без чыёй-н. дапамогі.

Сяляне самі ўправіліся са жнівом.

С. (сама, само, самі) па сабе (адвольна, незалежна ні ад кога). С. (сама, само, самі) сабе (адзін, адна, адно, без нікога).

3. Ужыв. для падкрэслівання важнасці, значнасці асобы або прадмета.

С. аграном прыехаў на поле.

4. У спалучэнні з назоўнікамі з якасным знач. падкрэсліваюць наяўнасць вышэйшай ступені якасці ў прадмеце.

Прагулкі на лыжах — гэта само здароўе.

◊

Сам не свой — аб стане разгубленасці, роспачы, адчаю, непакою.

Само сабой зразумела — не выклікае ніякага сумнення.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падпо́лле, -я, н.

1. Памяшканне пад падлогай, падвал.

Засыпаць бульбу ў п.

2. Арганізацыя, грамадскія групы, якія дзейнічаюць тайна ад улад, а таксама сама дзейнасць у такіх арганізацыях, групах.

Рэвалюцыйнае п.

Ісці ў п.

|| прым. падпо́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

самаапыля́льнік, ‑а, м.

Расліна, якая апыляецца сама.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ме́ньший

1. сравнит. ст. ме́ншы;

2. превосх. ст. найме́ншы;

◊

по ме́ньшей ме́ре са́ма ме́ней.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ва́нька-ўста́нька, ва́нькі-ўста́нькі, Т ва́нькам-уста́нькам, мн. ва́нькі-ўста́нькі, ва́нькаў-уста́нькаў, м.

Дзіцячая лялька ў выглядзе круглай або авальнай фігуркі, якая здольна сама ўставаць (з-за цяжару, які знаходзіцца ў ніжняй яе частцы), калі яе выводзяць з вертыкальнага становішча.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

же​I союз (после гласных) ж, (после согласных) жа;

мне говори́т одно́, сама́ же де́лает друго́е мне гаво́рыць адно́, сама́ ж ро́біць друго́е;

он же остаётся здесь ён жа застае́цца тут.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кабала́, -ы́, ж.

1. У старажытнай і сярэдневяковай Русі: даўгавое абавязацельства, якое ставіла пазычальніка ў асабістую маёмасную залежнасць ад пазыкадаўцы, а таксама сама гэта залежнасць (гіст.).

2. перан. Поўная залежнасць ад каго-н.; прыгнёт.

Трымаць у кабале.

|| прым. каба́льны, -ая, -ае.

Кабальная залежнасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Іргі́ня ’вяргіня, кветкавы куст і сама кветка’ (Бяльк.). Ад вяргіня (гл.) з фанетычнымі зменамі ў пачатку слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)