пакрэ́ктваць і пакрэ́хтваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Крактаць (крахтаць) зрэдку, час ад часу. — От дзе рай, браткі мае! а-а-х, як добра! — выгукваў і пакрэктваў ад задавальнення Пракоп, грэючыся на [палку] і неміласэрна хвошчучы сябе мяккім венікам. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эдэ́м, ‑у, м.

1. Паводле біблейскага падання — краіна, дзе жылі Адам і Ева да іх грэхападзення; рай.

2. перан. Прыгожая мясцовасць; месца, дзе можна бесклапотна і шчасліва жыць. Сын кулака Юхім Кашлаты доўгія гады марыў аб шчаслівым жыцці, аб жыцці ў раі — эдэме. Кудраўцаў.

[Стараж.-яўр.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ра́йства, ра́йство ’шчасце, прыемнасць, вельмі добрыя адносіны з кім-небудзь’, ’рай’, ’райскае жыццё; збавенне’ (віл., Сл. ПЗБ; ТС). Адсубстантыўнае ўтварэнне са значэннем стану: рай‑ + ‑ства. Гл. рай 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зямны́ в разн. знач. земно́й;

~ны́я не́тры — земны́е не́дра;

карэ́нні п’юць ~ны́я со́кі — ко́рни пьют земны́е со́ки;

○ з. магнеты́зм — земно́й магнети́зм;

~на́я кара́ — земна́я кора́;

◊ з. пакло́н — земно́й покло́н;

з. рай — земно́й рай;

з. шар — земно́й шар

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лафа́, ‑ы, ж.

Разм.

1. Выгода. [Харытон Ігнатавіч:] — Ты пераязджаеш жыць да мяне! Неадкладна, не трацячы часу.. І не думай, Сенечка, і не гадай, а .. давай згоду. Такая лафа можа надарыцца раз у жыцці. Васілёнак.

2. у знач. вык., каму. Добра шанцуе. Дзе ёсць разявы, Шаптунам лафа там, рай! Валасевіч.

[Ад араб. ūlūfa — салдацкае жалаванне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шчо́дры в разн. знач. ще́дрый;

ш. чалаве́к — ще́дрый челове́к;

~рыя дары́ — ще́дрые дары́;

ш. на абяца́нні — ще́дрый на обеща́ния;

◊ ~рай руко́й — не скупя́сь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Раява́ць ’жыць вельмі добра без турбот, безклапотна’ (ТСБМ, Ян., Янк. Мат.). Ад рай 1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

назіра́ць несов.

1. наблюда́ть;

2. следи́ть, присма́тривать;

н. за дзе́цьмі — следи́ть (присма́тривать) за детьми́;

3. следи́ть;

~ра́й, куды́ ён по́йдзе — следи́, куда́ он пойдёт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

скульпту́ра ж.

1. скульпту́ра, извая́ние ср., ста́туя;

2. только ед. скульпту́ра, вая́ние ср.;

займа́цца ~рай — занима́ться скульпту́рой (вая́нием);

3. собир. скульпту́ра;

за́ла ~ры — зал скульпту́ры

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Сцібі́клі ’ігліца’, ’кастрыца’, ’адросткі пер’яў пасля лінькі’ (воран., Сл. ПЗБ). З літ. stibìkliai ’кастрыца, ігліца’ (Лаўчутэ, Балтизмы, 190 з літ-рай).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)