◎ Квіт́аць ’прымаць у разлік, задавальняць’ (Нас.). Гл. квіт.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
самаразлі́к, ‑у, м.
Самастойны разлік за што‑н. без дапамогі касіра. Сістэма самаразліку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спекуля́цыя¹, -і, ж., перан., на чым і чым.
Разлік, намер, заснаваныя на выкарыстанні чаго-н. з карыслівымі мэтамі.
С. на часовых цяжкасцях.
С. акцыямі.
С. на павышэнні попыту.
|| прым. спекуляцы́йны, -ая,-ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Раху́ба ’разлік, падлік; карысць, выгада’ (ТСБМ, Нас., Варл.; парыц., Янк. Мат.; Мат. Гом.), ’рухомая маёмасць; канец, квіт’ (Бяльк.), ’калатня, клопат, складаная справа’ (Растарг., Рам. 4), ’меркаванне, разлік’ (ТС), ст.-бел. рахуба ’разлік’ (Ст.-бел. лексікон). З польск. rachuba ’лік, падлік’, ’разлік, спадзяванне’ (адзначае з XV ст., Борысь, 507) запазычана ў XVI ст. (Булыка, Лекс. запазыч., 81). Брукнер (451) мяркуе, што польскае слова ўтворана па мадэлі liczba з суф. ‑ba ад rachować ’лічыць’; паводле Карскага (2–3, 29), галосны u (у) усталяваўся ў польскім слове пад уплывам дзеяслоўнай асновы да яго запазычання ўсходнімі славянамі. Гл. раху́нак, рахава́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
безграшо́вы, ‑ая, ‑ае.
Які ажыццяўляецца без грошай, шляхам безнаяўных або натуральных разлікаў. Безграшовы разлік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
інжыне́рны, ‑ая, ‑ае.
Звязаны з дзейнасцю інжынера, інжынераў. Інжынернае збудаванне. Інжынерны разлік. Інжынерны персанал.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Памярка́цыя ’разлік’ (Нас.). Да памяркаваць < мяркаваць (параўн. і памер) па тыпу адукацыя.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
фабрыка́нцкі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да фабрыканта (у 1 знач.), належыць фабрыканту. Фабрыканцкі разлік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
улічы́ць, -ічу́, -ічыш, -ічыць; -ічаны; зак.
1. каго-што. Устанавіць наяўнасць шляхам падліку.
У. усіх спецыялістаў.
У. расходы.
2. што. Прыняць пад увагу, у разлік.
У. заўвагу.
У. мінулы вопыт.
|| незак. улі́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ліквіда́цыя ’спыненне дзейнасці, існавання чаго-небудзь’ (ТСБМ), ліквідаваць ’спыніць дзейнасць’ (Сцяшк., ТСБМ) паходзяць з польск. likwidacja (спачатку ’апошні разлік’, пасля ’закрыццё прадпрыемства’, ’знішчэнне’, likwidować, якія праз італ. liquidazione, liquidare ’апошні падлік’, ’праводзіць разлік’, узыходзяць да с.-лац. liquidatio, liquidare ’выясняць’ < лац. liquidus ’ясны, светлы, чысты’ (Слаўскі, 4, 254–255).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)