спаві́віч, ‑а і спавіва́ч, ‑а, м.
Доўгая вузкая палоска тканіны, якой спавіваюць маленькіх дзяцей. / у вобразным ужыв. Зямля мая, ты круцішся вякамі — Няўжо не можаш выкруціцца ты? Ты ў спрасаванай атмасферы хмарышся, Спрабуючы парваць спавівачы... Макаль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надарва́ць, -рву́, -рве́ш, -рве́; -рвём, -рвяце́, -рву́ць; -рві́; -рва́ны; зак., што.
1. Крыху, не да канца парваць.
Н. вяроўку.
2. Пашкодзіць здароўе ў выніку якіх-н. празмерных намаганняў.
Н. здароўе.
◊
Надарваць жывот (жываты) (разм.) — вельмі моцна і доўга пасмяяцца.
Надарваць сэрца (разм.) — выклікаць душэўныя пакуты.
|| незак. надрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. надры́ў, -ры́ву, м. (да 1 знач.) і надрыва́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нарва́ць¹, -ву́, -ве́ш, -ве́; -вём, -вяце́, -ву́ць; -ві́; -ва́ны; зак., чаго.
1. Сарваць нейкую колькасць чаго-н.
Н. кветак.
Н. букет.
2. Парваць нейкую колькасць чаго-н.
Н. паперы.
3. Нацерабіць нейкую колькасць (лёну, канопляў і пад.).
Н. ільну.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.) і што. Нагнаць (пра вецер; разм.).
Вецер нарваў снегу.
|| незак. нарыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адмо́віцца, -мо́ўлюся, -мо́вішся, -мо́віцца; зак.
1. Не згадзіцца, не пажадаць зрабіць што-н., не захацець прызнаць, прыняць што-н.
А. ад даручэння.
А. ад дапамогі.
2. Парваць сувязі з роднымі, блізкімі; адрачыся.
А. ад бацькоў.
3. Не прызнаць за сваё, не пацвердзіць чаго-н.; перастаць трымацца чаго-н., адступіцца ад чаго-н.
А. ад сваіх поглядаў.
|| незак. адмаўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
|| наз. адмо́ва, -ы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разарва́ць, -ву́, -ве́ш, -ве́; -вём, -вяце́, -ву́ць; -ві́; -ва́ны; зак.
1. каго-што. Рэзкім рухам раздзяліць на часткі, парушыць цэласць чаго-н.; разадраць.
Р. ліст паперы.
Р. сукенку.
2. што. Узарваць знутры, разнесці на часткі, асколкі.
Трубы разарвала (безас.).
3. перан., што. Спыніць, парваць (адносіны, сувязь і пад.).
Р. дыпламатычныя зносіны.
Р. сувязі з сябрамі.
|| незак. разрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. разры́ў, -ры́ву, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каха́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Разм.
1. Любая, каханая (у 2 знач.). Мне не забыцца ранку Прыгожаю вясной, — Хадзілі мы з каханкай Дарожкай залатой. Броўка.
2. Тое, што і палюбоўніца. Міхась пакутаваў, не маючы досыць рашучасці .. парваць з .. выпадковай каханкай. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адкало́цца, ‑калюся, ‑колешся, ‑колецца; зак.
1. Аддзяліцца, адваліцца ад таго, што колецца, бурыцца.
2. перан. Парваць сувязь з кім‑, чым‑н., выйсці са складу якой‑н. арганізацыі, групы і пад. Адкалоцца ад таварышаў. □ Хто б мог падумаць, што паненка сапраўды адколецца ад шляхты. Бажко.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адкало́ць, -калю́, -ко́леш, -ко́ле; -калі́; -ко́латы; зак.
1. што. Аддзяліць ад цэлага, колючы.
А. кавалачак цукру.
2. перан., каго-што. Прымусіць парваць з кім-н., выйсці з якой-н. групы, арганізацыі.
А. ад родзічаў.
3. Адняць прыколатае або выняць тое, чым прыколата, прышпілена што-н.
А. бант.
А. шпільку.
4. што, перан. Зрабіць, сказаць што-н. недарэчнае, нечаканае (разм.).
А. нумар.
|| незак. адко́лваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. адко́лванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мо́цны, -ая, -ае.
1. Трывалы, такі, які цяжка парваць, разбіць, зламаць.
М. лёд.
М. арэх.
2. Здаровы, дужы.
М. арганізм.
3. Устойлівы, трывалы.
Моцныя сувязі.
Моцная дружба.
4. Значны па ступені свайго праяўлення, моцы, велічыні.
М. сон.
Моцна (прысл.) пакахаць каго-н.
5. Не разбаўлены, канцэнтраваны.
М. раствор.
6. Багаты, заможны, з вялікім дастаткам (разм.).
М. гаспадар.
7. перан. Дасведчаны, вопытны, з добрымі ведамі.
М. вучань.
◊
Моцнае слоўца — лаянка, грубыя словы.
|| наз. мо́цнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адкало́цца, -калю́ся, -ко́лешся, -ко́лецца; -калі́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аддзяліцца, адпасці ад таго, што колецца, разбіваецца.
Адкалолася ручка ад збана.
2. перан. Парваць сувязь з кім-, чым-н., выйсці са складу якой-н. арганізацыі, групы і пад.
А. ад калектыву.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра што-н. прышпіленае: аддзяліцца, адпасці.
Брошка адкалолася.
|| незак. адко́лвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. адко́лванне, -я, н. і адко́л, -у, м. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)