паразі́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Жан. да паразіт (у 2, 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заразі́ха, ‑і, ДМ ‑зісе, ж.
Бесхларафільная расліна-паразіт, якая развіваецца на карэнні іншых раслін (сланечніку, канапель, канюшыны і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пухае́д, ‑а, М ‑дзе, м.
Бяскрылае насякомае-паразіт, якое корміцца пухам і валасамі, паразітуючы на птушках, радзей на іншых жывёлах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смакту́н, ‑а, м.
Чарвяк-паразіт, які жыве на скуры і жабрах рыб, а таксама ва ўнутраных органах жывёлы і чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пяціву́стка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Чэрвепадобны паразіт, блізкі да членістаногіх, які паразітуе звычайна ва ўнутраных органах або насавой поласці жывёл.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
клешч, кляшча, м.
Невялікая членістаногая жывёліна класа павукападобных, якая паразітуе на целе чалавека, жывёлы, а таксама на раслінах.
•••
Кароставы клешч — клешч-паразіт, які выклікае і пераносіць каросту ў жывёл і чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рэменякве́тнік ’расліна-паразіт сямейства рэменяцветных’ (БРС), рэменяцветнік ’тс’ (ТСБМ). Калька з рус. ремнецветник ’амяла’, якое калька ням. Riemenblume ’Loranthus L.’ (Riemen ’рэмень’, Blume ’кветка’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
басурма́н, ‑а, м.
1. Уст. Пра чалавека іншай веры, пра іншаземца. [Поп:] — Ах, басурман! Ах, паразіт скажэнны! Як ты асмеліўся так спаганіць сан Свяшчэнны? Валасевіч.
2. Лаянк. Пра несумленнага чалавека. — Не хочуць, басурманы, памагчы, — сказаў.. [Мялешка] з лёгкай усмешкай, якая, відаць, была знакам ветлівасці да Судакова. Радкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Заразі́ха ’расліна-паразіт Orobanche L.’ Рус., укр. зарази́ха ’тс’. Параўн. польск. zaraza, чэш., славац. záraza ’тс’. Паводле Махэка (Jména rostl., 217), чэш. з польск. Зважаючы на паразітны характар расліны, відаць, вытворны назоўнік з суф. ‑іха ад зараза (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Распаса́жыць ’праматаць, прагуляць’, распасо́жыць ’дарэмна растраціць’ (віл., Нар. сл.), распаса́чыць ’расходаваць’ (Касп.), распаса́дзіць (рыспыса́дзіць) ’растраціць, растранжырыць’ (Юрч.). Няясна; сувязь з пасаг (гл.) невыразная (’растраціць усё, уключна з жончыным пасагам’?). Магчыма, звязана з польск. pasożyt (*pasorzyt) ’паразіт, дармаед’, адносна якога гл. Брукнер, 399, 478.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)