уда́чны
1. уда́чный;
у. партрэ́т — уда́чный портре́т;
2. (успешный) уда́чный, благоприя́тный, благополу́чный;
~ная пае́здка — уда́чная (благоприя́тная, благополу́чная) пое́здка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
камандзіро́ўка, -і, ДМ -ро́ўцы, мн. -і, -ро́вак, ж.
1. гл. камандзіраваць.
2. Службовае заданне, звязанае з паездкай куды-н.
Атрымаць камандзіроўку.
3. Паездка для выканання такога задання.
Паехаць у камандзіроўку.
4. Пасведчанне аб такім заданні (разм.).
Выпісаць камандзіроўку.
|| прым. камандзіро́вачны, -ая, -ае (да 2—4 знач.).
Атрымаць камандзіровачныя (наз.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
карце́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ціць; незак. (разм.).
1. безас., з інф., са злуч. «каб» і без дап. Пра неадольнае жаданне зрабіць што-н.; хацецца; не цярпецца.
Мне карціць сказаць.
Сыну карцела, каб хто быў побач.
2. Не даваць спакою, непакоіць, хваляваць.
Не вучоба карціць, а паездка ў горад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
экску́рсія, -і, мн. -і, -сій, ж.
1. Паездка (калектыўная ці індывідуальная) куды-н., наведванне чаго-н. з навуковай, адукацыйнай ці іншай мэтай.
Э. ў музей.
Паехаць на экскурсію ў Мінск.
2. Група ўдзельнікаў такой паездкі, такога наведвання (разм.).
|| прым. экскурсі́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Э. аўтобус.
Э. сезон.
Экскурсійнае бюро.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
По́езд ’цягнік’, ’шэраг павозак’ (ТСБМ), ’цягнік’ (вільн., Сл. ПЗБ), по́язд ’цягнік’ (кам., Жыв. НС), ст.-бел. поезд ’паездка, ад’езд’ (Сл. Скар.). Укр. по́їзд ’цягнік; шэраг павозак’, рус. по́езд ’тс’, польск. pojazd ’транспартны сродак’, гл. паязд.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адкла́сціся, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -кладзе́цца; зак.
1. Асесці, назбірацца.
Іл адклаўся за гады на дне возера.
2. Адтэрмінавацца, перанесціся на больш позні час.
Паездка за горад адклалася.
3. перан. Запасці ў памяць, душу і пад., адлюстравацца, захавацца.
Уражанні дзяцінства адклаліся ў сэрцы надоўга.
|| незак. адклада́цца, -а́ецца і адкла́двацца, -аецца.
|| наз. адклада́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
экспеды́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.
1. Адпраўка, рассылка і прыём грузаў, карэспандэнцыі і пад. (спец.).
Э. пасылак.
2. Установа ці аддзел установы, якія займаюцца рассылкай ці адпраўкай чаго-н. (спец.).
Э. газет.
3. Паездка, паход групы асоб, атрада з навуковымі, даследчымі мэтамі.
Дыялекталагічная э.
Паехаць у экспедыцыю.
4. Група ўдзельнікаў такой паездкі.
Члены экспедыцыі.
|| прым. экспедыцы́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Турнэ́ ‘падарожжа па кругавым маршруце, паход, паездка’ (ТСБМ). Праз рускую мову (турне́) з франц. tournée ‘аб’езд, падарожжа па кругавым маршруце’, якое з tourner ‘абарачаць, вярцець, круціць’ < лац. tornāre ‘тачыць на варштаце’ (Голуб-Ліер, 494; Даза, 716–717; ЕСУМ, 5, 683).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
здо́ўжыцца сов. показа́ться сли́шком до́лгим; наску́чить;
гэ́та пае́здка мне ве́льмі ~жылася — э́та пое́здка показа́лась мне сли́шком до́лгой;
мне ~жылася чака́ць — мне наску́чило ждать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ацверазі́ць, ацверажу, ацвярэзіш, ацвярэзіць і ацвяро́зіць, ‑рожу, ‑розіш, ‑розіць; зак., каго.
Прывесці ў цвярозы стан, зрабіць цвярозым. // перан. Вярнуць каму‑н. здольнасць цвяроза думаць, меркаваць аб чым‑н. [Пашкевічус:] — Але мая стрэльба .. ацверазіла [Парэчкуса], ды і Йонас з бацькам скруцілі яму рукі. Броўка. Восеньская паездка як бы ацвярозіла [Паходню]. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)