узру́шыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак.
1. каго. Моцна ўсхваляваць, устрывожыць.
Гэта падзея ўзрушыла ўсіх.
2. што. Узрыхліць, узварушыць паверхню чаго-н. (разм.).
У. зямлю на градах.
Вецер узрушыў паверхню возера.
|| незак. узруша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і узру́шваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. узрушэ́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
факт, -а, М -кце, мн. -ы, -аў, м.
1. Нявыдуманы, сапраўдны выпадак, падзея, тое, што адбылося на самай справе.
Сапраўдны ф.
Паведаміць факты.
Паставіць перад фактам каго-н. (перан.: становішча, калі ўжо нічога нельга змяніць).
2. часц. сцвярдж. Ужыв. са знач. так, сапраўды, бясспрэчна (разм.).
Няўжо ўсе сабраліся? — Ф.!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дра́ма, -ы, мн. -ы, драм, ж.
1. Адзін з родаў літаратуры, які ахоплівае творы, прызначаныя для выканання акцёрамі на сцэне.
2. Адзін з жанраў літаратуры з сур’ёзным, але не гераічным зместам, а таксама твор такога жанру.
3. перан. Цяжкая падзея, перажыванне, якое прыносіць маральныя пакуты.
Душэўная д.
|| прым. драматы́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
узру́шыць сов. возбуди́ть, взволнова́ть; (с большой силой) потрясти́;
гэ́та падзе́я ўзру́шыла мяне́ — э́то собы́тие возбуди́ло (взволнова́ло, потрясло́) меня́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
происше́ствие ср. здарэ́нне, -ння ср.; (событие) падзе́я, -дзе́і ж.; (приключение) прыго́да, -ды ж.; (случай) вы́падак, -дку м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вынахо́дніцтва, ‑а, н.
1. Дзейнасць вынаходнікаў. Займацца, захапляцца вынаходніцтвам.
2. Тое, што і вынаходства (у 2 знач.). Можна было падумаць.., што тут адбылася якая-небудзь найвялікшая падзея: вялікае вынаходніцтва або адкрыццё новай планеты. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
азна́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., што.
1. Вызначыць характэрныя рысы чаго-н., даць фармуліроўку чаму-н.
А. геаграфію як навуку.
2. Паказаць кірунак, шлях каму-, чаму-н.; вылучыць на фоне чаго-н.
А. шлях да перамогі.
3. Абумовіць сабой, прадвызначыць.
Вялікая падзея азначыла прыход новага ў жыцці.
|| незак. азнача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. азначэ́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
датава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак. і незак., што.
Абазначыць (абазначаць) дату на чым‑н. Максім Танк любіць датаваць свае творы; амаль што пад кожным вершам стаіць дзень яго напісання. Бярозкін. // Вызначыць (вызначаць) час, калі адбылася якая‑н. падзея. Датаваць з’яўленне рукапіснага помніка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сканда́л ‘непрыстойная падзея’, ‘сварка з крыкам, бойкай’ (ТСБМ, Ласт., Др.-Падб.). Запазычанне з заходнееўрапейскіх моў, параўн. ням. Skandal, франц. scandale, якія ад лац. scandalum ‘непрыстойнасць, непрыстойныя паводзіны’, магчыма, праз рускае ці польскае пасрэдніцтва. Ст.-слав. сканъдалъ, сканъдѣлъ ‘пастка, сетка’, ‘спакуса’, ц.-слав. скандалъ ‘спакуса’ непасрэдна з грэч. σκάνδαλον ‘пастка’ (Праабражэнскі, 2, 294; Фасмер 3, 632; ЕСУМ, 5, 264).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
равноси́льный
1. (равной силы) раўнасі́льны;
равноси́льные борцы́ раўнасі́льныя барцы́;
2. перен. раўназна́чны;
собы́тие, равноси́льное катастро́фе падзе́я, раўназна́чная катастро́фе;
3. / равноси́льные уравне́ния мат. раўназна́чныя ўраўне́нні.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)