зламы́сны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае на мэце злы намер, што‑н. нядобрае. [Карызна] ведаў пра выпадкі, калі некаторыя зламысныя калгаснікі, у душы зацятыя ворагі калектывізацыі, рабілі ўсялякія штукі, абы не здаваць у калгас сва[ёй] жывёлы. Зарэцкі.
2. Уст. Які заключае ў сабе злы намер; злачынны. Зламысны ўчынак. Зламысная змова.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цаля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак., у каго-што.
1. Старацца папасці ў цэль.
Ц. снежкай у сябра.
2. Пападаць, трапляць.
Кулі метка цалялі ў мішэнь.
3. перан. Мець намер заняць якое-н. месца, пасаду (разм.).
Ц. у начальнікі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Паме́цца ’мець намер, жаданне, абяцаць’ (Бяльк.), ’падрадзіцца’ (Мат. Гом.). Да мець(ца) (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мява́цца ’мецца, мець намер’ (Нас.). З польск. mieuać się mieć się. Да мець (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пераду́маць, -аю, -аеш, -ае; зак.
1. Падумаўшы, змяніць намер.
Хацеў зайсці да знаёмага, але перадумаў.
2. што, пра што, аб чым і без дап. Падумаць пра многае або многа разоў.
Многа прыйшлося п. за апошні час.
|| незак. пераду́мваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Нара́дка ’чары’ (чач., Жыв. сл.). Магчыма, да рад ’намер’ ці да рида ’работа’, параўн. нарабіць ’наваражыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
устремле́ние ср. (стремление) імкне́нне, -ння ср.; (намерение) наме́р, -ру м.; (цель) мэ́та, -ты ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ме́ціць², ме́чу, ме́ціш, ме́ціць; незак.
1. у каго-што. Старацца папасці ў каго-, што-н.
М. у звера.
2. з інф. Мець намер, намервацца ажыццявіць якое-н. дзеянне.
М. укусіць.
3. Імкнуцца заняць якое-н. становішча, пасаду (разм.).
|| зак. наме́ціць, -ме́чу, -ме́ціш, -ме́ціць; -ме́чаны (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Нарок ’прадвызначэнне, наканаванне’ (Гарэц.), ’прызначэнне, лёс’ (Др.), а таксама нарокам ’спецыяльна, наўмысна’ (Чач., Нас., Гарэц., Бяльк.), ’жартам’ (Чач., Нас., Яруш.), наракава́ць ’прадвызначыць лёсам’ (Нас.); рус. нарок ’зарок, клятва; намер, мэта’, ’паклёп, нагавор; няпраўда, ілжа; хвароба ад дрэнных вачэй’, польск. narok ’бачнасць’, ’намер’, ’абавязак пэўных паслуг для сярэднявечнага горада’, чэш. nárok ’прэтэнзія (юрыдычны тэрмін)’, славац. ’намер’, славен. nárok ’тэрмін, вызначаны дзень’, серб.-харв. на́рок ’прызначэнне, пастанова’, ’шчасце’, балг. дыял. на́рок ’прадузятасць; наўмысна ствараемы настрой супраць каго-небудзь’, нароча ’наўмысна абвінаваціць’, ст.-слав. нарокъ ’голас (за або супраць)’, нарокомь ’па імені’. З *na і *rokъ (ад *rekti ’сказаць’), гл. рэкнуць (Міклашыч, 274; Фасмер, 3, 45; Махэк₂, 300; Бязлай, 2, 215; Скок, 3, 120).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разду́мацца ’падумаць і змяніць ранейшы намер, рашэнне’ (Др.-Падб.), рус. смал. разду́маться ’перадумаць’. Ад раз- і ду́маць (гл.) як антонім да наду́мацца ’прыняць рашэнне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)