начэ́рпаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

Чэрпаючы, набраць у якой‑н. колькасці. Жанчына начэрпала вады і павяла пакупнікоў у хату. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Набра́дзены «набранный слишком много» (Нас.). Відаць, ад набраць, параўн. напіцены ’наліты’, азванчэнне ц, магчыма, звязана з экспрэсіўнасцю слова або пад уплывам іншых слоў (накрадзены, наедзены і пад.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

рэкрутава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак. і незак., каго.

1. Кніжн. уст. Узяць (браць) у рэкруты.

2. Кніжн. Набраць (набіраць) людзей для чаго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Набудава́ць ’набраць, накласці поўную пасудзіну’ (ушацк., Нар. лекс.), набудава́цца ’наесціся’ (полац., Нар. лекс.). Хутчэй за ўсё ад бутава́ць ’напіхваць’ з ад’ідэацыяй да будава́ць ці ў выніку азванчэння т у інтэрвакальным становішчы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бал, ба́ла, мн. ба́лы, -аў, м.

1. Адзінка вымярэння сілы або ступені якой-н. прыроднай з’явы.

Вецер у пяць балаў.

2. Лічбавая ацэнка поспехаў у навучальнай установе, дасягненняў у спорце.

Набраць дваццаць балаў.

|| прым. ба́льны, -ая, -ае і ба́лавы, -ая, -ае.

Сістэма балавай (бальнай) ацэнкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

наску́бці, -кубу́, -кубе́ш, -кубе́; -кубём, -кубяце́, -кубу́ць; -ку́б; -ку́бла; -кубі́; -ку́бены; зак.

1. чаго. Скубучы, набраць або сабраць у нейкай колькасці.

Н. сена.

Н. пер’я на падушку.

2. Нацягаць, натузаць (разм.).

Н. за валасы.

|| незак. наскуба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і наску́бваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Нары́каціць (нарыкоціць) ’натрапіць, наскочыць незнарок’, ’набраць, назбіраць’ (ТС). Няясна, магчыма, звязана з парыцца ’наткнуцца, напароцца’ (ТС) ад рыць ’рыць, разграбаць’, нарынуць ’натрапіць’ (ТС) ад рынуць (гл.), параўн. балг. рина ’разграбаць, ачышчаць’ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ачко́, -а́, мн. -і́, -о́ў, н.

1. Значок на ігральнай карце або косці, які абазначае яе вартасць і значэнне ў гульні.

2. Адзінка падліку выйгрышаў у спаборніцтвах, у спартыўных гульнях.

Набраць большую колькасць ачкоў.

3. Від азартнай карцёжнай гульні.

Гуляць у а.

|| прым. ачко́вы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уразбі́ўку, прысл.

Не захоўваючы парадку размяшчэння, паслядоўнасці, не падрад. Правяраць табліцу множання ўразбіўку. // Спец. З разрэджанай расстаноўкай літар у слове для выдзялення яго ў тэксце. Набраць слова ўразбіўку.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прато́чны, ‑ая, ‑ае.

Цякучы, не стаячы (пра ваду). Праточная вада. // З цякучай, не стаячай вадой. Я бяру кацялок і іду з ім да праточнай канавы спаласнуць, набраць вады. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)