Verbum

рыба́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак.

Займацца рыбнай лоўляй; быць рыбаком. Каторы год я рыбачу на гэтым месцы, і кожнае лета тут пасяляюцца ластаўкі. Ігнаценка. У Мікіткі на рацэ ёсць сваё любімае месца, дзе ён заўсёды рыбачыць. П. Ткачоў.

спана́трыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., з інф. і без дап.

Абл. Прывыкнуць, прызвычаіцца рабіць што‑н. Летась былі спанатрылі ластаўкі ляпіць гняздо над самай галавой Хрыста, пакрысе залепліваючы яе граззю. Пташнікаў. [Цётка:] — А то спанатрыў [хлопчык]: абы-што, дык у слёзы. Мыслівец.

беража́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Разм. Птушка атрада вераб’іных, якая жыве ў норах на высокіх берагах рэк; берагавая ластаўка. Бурыя, пад колер зямлі, берагавыя ластаўкі, ці, як іх яшчэ называюць, беражанкі, спрытна выбіваліся над вадой, мільгаючы белымі паласатымі жывоцікамі. Пальчэўскі.

ці́ўканне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. ціўкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. На кусту парэчкі весела заціўкала сінічка, і пры кожным ціўканні яна порстка круцілася ва ўсе бакі. Лынькоў. Неба праразалі імклівыя ластаўкі, .. але за лязгатам колаў не было чутно ні іх ціўкання, ні песень. Грахоўскі.

лётаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Тое, што і лятаць. Над дарогай лёталі ластаўкі. Шамякін. Будзь пілотам, З самалётам, Як арол, у небе лётай. Колас. Сорак гадоў бабе, а лётае па выстаўках, прэм’ерах ды літаратурных вечарах, як інстытутка. Мехаў.

•••

Летам лётаць — тое, што і лётам ляцець (гл. ляцець).

свіргата́ць, ‑гачу, ‑гочаш, ‑гоча; незак.

Разм.

1. Шчабятаць. І ластаўкі, падобныя на ноты, Свіргочуць на лянівых правадах, А ты ад непасільнай адзіноты Варочайся пад непрытульны дах. Гаўрусёў.

2. Скрыгатаць. Драты звіняць, драты свіргочуць, згінае рэйкі паравоз... Дудар. Велізарны мядзведзь сам запрогся ў калёсы і ўпрыскочку ідзе, аж свіргочуць атосы. Дубоўка.

земляны́, ‑ая, ‑ое.

1. Які мае адносіны да зямлі ​¹ (у 3 знач.), звязаны з ёю. Земляныя работы.

2. Зроблены з зямлі; які складаецца з зямлі. Земляны вал. □ Мікола ўстаў з куфра і, басанож па халоднай земляной падлозе, пачаў шарыць у цемры. Брыль.

3. Які жыве або знаходзіцца ў зямлі. Земляныя ластаўкі. Земляныя насякомыя. // Як састаўная частка некаторых батанічных і заалагічных тэрмінаў. Земляны арэх. Земляная груша. Земляны чарвяк.

зляпі́ць, зляплю, злепіш, злепіць; зак., каго-што.

1. Зрабіць што‑н. лепкай. Зляпіць снежную бабу. Ластаўкі зляпілі гняздо пад страхой. // перан. Зрабіць неакуратна, хутка, на скорую руку. Вершы па заказу не пісаліся. Калі і злепіш які, выглядаў кволым, змардаваным. Калачынскі. — А раней злепіць чалавек халупу: мох сабе тырчыць, вуглы сабе, нават канцы бярвення не адпілуе... Васілевіч.

2. Разм. Злучыць чым‑н. ліпкім, клейкім; склеіць. Зляпіць лісты паперы. // Змацаваць кавалкі, часткі чым‑н. клейкім, ліпкім. Зляпіць кавалкі статуэткі.

ла́стаўка, ‑і, ДМ ‑таўцы; Р мн. ‑тавак; ж.

1. Пералётная птушка атрада вераб’іных з вузкімі вострымі крыламі, вёрткая і хуткая ў палёце. Вясковая ластаўка. Ластаўка беражанка. □ Мы, трое жэўжыкаў, стаім каля плота і назіраем, як над гразкай вуліцай вывіваюцца белагрудыя ластаўкі. Пальчэўскі.

2. (звычайна пры звароце). Разм. Ласкавая назва жанчыны, дзяўчыны, дзяўчынкі. [Дзюмон:] — А ну, адгадай, ластаўка, што я сёння прынёс табе? Шамякін.

3. Гімнастычная фігура, пры якой пастава цела нагадвае птушку ў палёце.

•••

Першая ластаўка — пра першыя прыкметы з’яўлення чаго‑н.