запе́ніцца 1, ‑ніцца; зак.
Пакрыцца пенай. Вада састоялася, запенілася і цяпер.. як зацярушаная белым макавым зернем. Пташнікаў. [Мядзведзь] запеніўся ўвесь І гарою жывой Ломіць, крышыць кусты. Бядуля.
запе́ніцца 2, ‑ніцца; зак.
Пачаць пеніцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
круши́ть несов.
1. крышы́ць; (разрушать) разбура́ць; (ломать) лама́ць; (уничтожать) знішча́ць;
2. (томить, угнетать) гнясці́, му́чыць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
забо́й 1, ‑ю, м.
Канец горнай выпрацоўкі, штольні, дзе здабываюцца карысныя выкапні. Адмыслова малаток адбойны У забоі крышыць скібы вугалю. Звонак.
забо́й 2, ‑ю, м.
Забіванне, зарэз жывёлы для прамысловых мэт. Забой жывёлы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Макаросіць ’блытаць, прыводзіць у бязладдзе, непарадак’, ’крышыць, ламаць на дробныя кавалачкі’ (Нас.). Няясна. Магчыма, да макарон (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разгара́шыванне, разгаро́шыванне ’раскрышванне’ (Юрч. СНЛ), разгары́шываць, разгаро́шываць ’крышыць’ (там жа). Ад гаро́х праз параўнанне ’дробны, як гарох’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Крыша́н ’адрэзаны плоскі кусок чаго-небудзь ядомага’ (ТСБМ, Янк. II, Сцяшк., Жыв. сл., Мат. Гом.). Да крышыць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цыга́рны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да цыгары. Цыгарны дым. // Прызначаны для вырабу цыгар і іх захавання. Цыгарны цэх. □ [Шавец] узяў цыгары, пайшоў у свой закутак і там пачаў крышыць іх, змешваць цыгарны тытунь з дробным цыгарэтным. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тру́шчыць, ‑шчу, ‑шчыш, ‑шчыць; незак., каго-што.
Разм.
1. Біць, крышыць на дробныя часткі. Ногі рвуцца самі, лезуць у снег, крышаць нешта цвёрдае і хрусткае пад сабою — гэта ступаюць на шкло, трушчаць яго на друзачкі... Пташнікаў.
2. Ламаць, крышыць, разбураць. А міны ўсё вылі і вылі, трушчылі дрэвы, ссякалі галлё, запальвалі зямлянкі. Шамякін. Там, дзе дзік ламачча трушчыць, Дзе мелодый — незлічона, У славутай нашай пушчы — Рай для птушак і вучоных. Панчанка.
3. Знішчаць каго‑, што‑н. [Соміку] яскрава ўявілася, як рушыцца ўніз грузны кавалак, падбірае, камечыць і трушчыць пад сабою Рыгора. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кро́шка ’кавалачак’ (ТСБМ, Яўс., Сержп., КЭС, лаг., ТС, Нас.). Да ст.-рус. кръха, якое дакладна адпавядае літ. krušà ’град’. Гл. крышыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перакры́ш ’хвароба — ламота ў касцях і асабліва ў крыжы’ (Нас.), параўн. перакрышы́ла ’зламала нябачная сіла’ (Нас.). Да пера- і крышы́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)