Та́мба ’зямельны насып’ (Растарг.), ’укапаныя ў зямлю слупы, да якіх прывязваюцца плыты’ (віц., Нар. сл.). Гл. дамба.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Парцэ́ла ’невялікі зямельны ўчастак’ (ТСБМ, Шат.), парцэ́ля (Сцяшк., КЭС, стаўбц.), парце́ль (Сл. ПЗБ) ’тс’. З польск. parcela ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ху́тар, ‑а, м.
Адасоблены сялянскі зямельны ўчастак разам з сядзібай уладальніка. [Максімка:] Адкуль вы [Шахоўскія] ўзялі столькі злотых, каб прыбраць суседскі хутар? Гурскі. Дзякуючы ўдалай жаніцьбе [з дачкой] багатага кулака ў .. [Яцыны] ёсць добры хутар і нядрэнная гаспадарка. Машара.
[Ад венг. határ.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надзе́л м.
1. -лу (действие) наде́л; наделе́ние ср.;
2. -ла (участок) наде́л; наре́з;
зяме́льны н. — земе́льный наде́л (наре́з)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
даме́раць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Дакончыць абмер, вымярэнне чаго‑н.; абмераць, вымераць да канца ці да якога‑н. месца. Дамераць зямельны ўчастак.
2. Разм. Дабавіць да таго, што адмерана; адмераць, намераць поўнасцю. Дамерай яшчэ пяць метраў. Дамерай дзве кварты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рэ́нта ’даход ад капіталу, маёмасці або зямлі, які не патрабуе ад уладальніка прадпрымальніцкай дзейнасці’ (Булыка, СІС), ’рэнта, зямельны надзел’ (Сл. ПЗБ). З польск. renta ’тс’ (Сл. ПЗБ, 4, 332).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
серадня́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. гіст. Селянін-аднаасобнік, які меў зямельны ўчастак, апрацоўваў яго ўласнымі сіламі без наёмнай працы і па сваім маёмасным становішчы знаходзіўся паміж бедняком і кулаком.
2. Чалавек сярэдніх здольнасцей, які нічым асаблівым не вылучаецца.
|| ж. серадня́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак (да 1 знач.).
|| прым. серадня́цкі, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
серадня́к, ‑а, м.
1. Селянін-аднаасобнік, які мае невялікі зямельны ўчастак і апрацоўвае яго сваімі асабістымі сіламі, па свайму маёмаснаму становішчу знаходзіцца паміж бедняком і кулаком. Атрымаўшы зямлю, дапамогу, .. [Ларывон і Паліна] выбіліся з беднякоў у сераднякі. Шамякін.
2. Чалавек сярэдніх здольнасцей, які нічым асабліва не вызначаецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дабаранава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак.
1. што і без дап. Закончыць баранаванне; забаранаваць увесь які‑н. зямельны ўчастак. — Бедная дзяўчынка, — з горыччу прашаптаў Жастоўскі. — Не дабаранавала сваю палоску... Кулакоўскі. // Забаранаваць да якога‑н. месца. Дабаранаваць да лесу.
2. Прапрацаваць на баранаванні да якога‑н. часу. Дабаранаваў да паўдня.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Плац 1 ’прысядзібны ўчастак’ (стаўб., Прышч.), ст.-бел. плацъ ’зямельны ўчастак у горадзе’ (з XVII ст.). Відаць, непасрэднае запазычанне з ням. Platz ’плошча’, гл. пляц.
Плац 2 ’шоўк’ (Тураўшч. 1, 66). З польск. płócienko ’тс’, утворанае, як плат.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)