карпані́на, ‑ы, ж.
Разм. Марудлівая, непрацаёмкая і малапрадукцыйная работа. [Даўнар] параіў .. [Пазняку] штодзённа бываць у лесе або знаходзіць сабе каля дому якую-небудзь карпаніну. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
інтэграва́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.
1. Знайсці (знаходзіць) інтэграл пэўнай функцыі.
2. Кніжн. Аб’яднаць (аб’ядноўваць) часткі чаго‑н. у адно цэлае.
[Ад лац. integrare — узнаўляць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дыферэнцы́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.
1. Размежаваць (размяжоўваць), вылучыць (вылучаць) разнародныя элементы. Дыферэнцыраваць работу.
2. Знайсці (знаходзіць) дыферэнцыял (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чапе́льнік, ‑а, м.
Разм. Тое, што і чапяльнік. Затым.. [Гарвась] ідзе да качарэжніка, доўга гаўкае, не знаходзіць чапельніка, і нечакана заўважае новы, акуратна выгаблеваны. Хадановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дыферэнцава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е і дыферэнцы́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны; зак. і незак., што.
1. Размежаваць (размяжоўваць), адрозніць (адрозніваць) асобнае, прыватнае пры разглядзе, вывучэнні чаго-н.
Д. нормы расцэнак.
2. Знайсці (знаходзіць) дыферэнцыял (у 1 знач.).
|| наз. дыферэнцыя́цыя, -і, ж. (да 1 знач.) і дыферэнцы́раванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Пракідкі́ ’які знаходзіць выхад з цяжкіх абставін; знаходлівы, пранырлівы, прабіўны’ (ТСБМ). Гл. кідкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абагульня́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., што.
1. Знаходзіць агульнае ў розных думках, фактах, выказваннях і на падставе гэтага рабіць вывад. Трэба вучыць маладога аўтара абагульняць факты і рабіць з іх пэўныя філасофскіх вывады. Чорны. // Знаходзіць што‑н. вернае пераймання ў дзейнасці розных людзей, прадпрыемстваў, устаноў і рабіць гэта здабыткам усіх. Абагульняць вытворчы вопыт. // Пераносіць рысы адной з’явы на ўсе падобныя ёй. Навошта абагульняць.
2. Назіраючы за пэўнай катэгорыяй людзей, знаходзіць характэрнае і на падставе гэтага ствараць мастацкі вобраз; тыпізаваць. Пісьменніку трэба ўмець абагульняць жыццёвыя з’явы і факты ў мастацкіх вобразах і іх узаемаадносінах.
3. Аб’ядноўваць, злучаць у нешта адзінае. Абагульняць напевы адзінай мелодыяй.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ганьбава́ць, ‑бую, ‑буеш, ‑буе; незак.
1. каго-што. Даваць ганьбу, знаходзіць заганы, недахопы.
2. кім-чым. Грэбаваць, пагарджаць. Не ганьбуй старым ботам, пакуль новага не пашыў. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лаўчы́цца ’знаходзіць зручны момант, каб спрытным рухам зрабіць што-небудзь’ (ТСБМ). Да лоўкі (гл.), як мя́ккі — мякчыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пракідкі́, ‑ая, ‑ое.
Абл. Які знаходзіць выхад з цяжкіх абставін; знаходлівы, пранырлівы, прабіўны. Хто як здолее, той так і жыве. Спрытны і пракідкі — асабліва калі яшчэ і пашанцуе, — забагацее. Кудраўцаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)