зако́ннік, ‑а, м.

Разм.

1. Знаўца законаў (у 1 знач.); заканазнавец. Усе цельшынскія законнікі і законніцы сышліся тут і горача судзілі погляды супраціўнага стану. Колас.

2. Той, хто строга прытрымліваецца закона. — Па закону ноччу не прыходзяць. — Законнік, — прамовіў раздражнёна Віктар. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

казуі́стыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

1. У юрыспрудэнцыі — прымяненне агульных артыкулаў закона да розных юрыдычных выпадкаў.

2. Кніжн. У сярэдневяковай схаластыцы і багаслоўі — прымяненне да асобных выпадкаў агульных дагматычных палажэнняў.

3. перан. Уменне адстойваць заблытаныя або фальшывыя палажэнні; кручкатворства.

[Ад лац. casus — выпадак.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыярытэ́т, ‑у, М ‑тэ́це, м.

1. Першынство ў навуковым адкрыцці, вынаходніцтве і пад. Вучоным Расіі належыць прыярытэт адкрыцця Антарктыкі. «Беларусь».

2. Пераважаючае значэнне чаго‑н. Прыярытэт агульнасаюзнага закона. □ М. Гарэцкі паслядоўна абараняў прыярытэт прыгожага пісьменства, адметнасць літаратуры як спецыфічнай формы слоўнага мастацтва. Мушынскі.

[Ням. Priorität.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расшы́раны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад расшырыць.

2. у знач. прым. Павялічаны, больш поўны па складу, па зместу. Расшыраны сход. Расшыраная праграма.

3. у знач. прым. Залішне свабодны, які дапускае адступленне ад літаральнага разумення. Расшыранае тлумачэнне закона.

•••

Расшыранае ўзнаўленне гл. узнаўленне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каса́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Абскарджанне і перагляд судовага рашэння, якое яшчэ не ўступіла ў законную сілу, вышэйстаячай судовай інстанцыяй па скарзе бакоў або пратэсце пракурора (спец.).

К. прысуду.

Падаць на касацыю.

2. Заява з просьбай аб пераглядзе або адмене судовага рашэння (разм.).

Падаць касацыю.

3. Адмена выбараў або прызнанне іх несапраўднымі ў выніку парушэння выбарчага закона.

|| прым. касацы́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

каса́цыя, ‑і, ж.

1. Абскарджанне і перагляд вышэйшым судом судовых рашэнняў і прыгавораў, якія яшчэ не ўступілі ў сілу. Касацыя прысуду.

2. Разм. Заява аб пераглядзе рашэння суда. Падаць касацыю.

3. Прызнанне выбараў несапраўднымі і адмена іх у выніку парушэння канстытуцыі або выбарчага закона. Касацыя выбараў.

[Ад лац. cassatio — адмена, знішчэппе.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

выда́нне

I ср., в разн. знач. изда́ние;

в. по́ўнага збо́ру тво́раў пісьме́нніка — изда́ние по́лного собра́ния сочине́ний писа́теля;

в. зако́на — изда́ние зако́на;

вы́йшла друго́е в. — вы́шло второ́е изда́ние;

перыяды́чнае в. — периоди́ческое изда́ние;

афіцыя́льнае в. — официа́льное изда́ние

II: на ~нні прост., уст. на вы́данье;

дачка́ на ~нні — дочь на вы́данье

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Мліва, млі́во, мліво́ ’змолатае збожжа’, ’збожжа, прывезенае ў млын’, ’памол, малаццё’, ’балбатня’ (Нас., Шат., Бяльк., Грыг., ТСБМ, ТС, Касп.; КЭС, лаг.; карэліц., Янк. Мат.; паўд.-усх., КЭС), смал., бран., ст.-рус. мливо ’тс’, смал., арл. ’мука’, польск. mlewo, mliwo, mływo ’малаццё’, ’мука’, серб.-харв. мли̑во. Прасл. mlivo < melti (ад нулявой асновы ml‑). Да малоць (гл.). Не выключана магчымасць тлумачыць паходжанне мліва з mel‑u̯o паводле закона аб перастаноўцы (метатэзе) плаўных (Скок, 2, 444).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

согла́сноII предлог с дат. (сообразно, соответственно) адпаве́дна (чаму), у адпаве́днасці (з чым); зго́дна (з чым), паво́дле (чаго);

поступа́ть согла́сно с зако́ном рабі́ць адпаве́дна зако́ну, паво́дле зако́на, зго́дна з зако́нам;

согла́сно зако́ну зго́дна з зако́нам, у адпаве́днасці з зако́нам, адпаве́дна зако́ну, паво́дле зако́на.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прегреше́ние ср.

1. (действие) парушэ́нне (зако́на, звы́чаю і да таго́ падо́бнае); см. прегреша́ть 2;

2. (грех) грэх, род. граху́ м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)