ко́нчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.
1. што, а таксама з чым і з інф. Завяршыць, давесці да канца, закончыць.
К. касьбу.
К. з рамонтам.
К. чытаць.
2. што чым. Зрабіць што-н. у заключэнне, закончыць чым-н.
К. артыкул цытатай.
К. выступленне заклікамі.
3. што, з чым і з інф. Палажыць канец чаму-н., спыніць што-н.
К. гулянкі.
К. з п’янствам.
К. бяздзейнічаць.
4. што. Завяршыць навучанне дзе-н.
К. аспірантуру.
5. каго (што). Звесці са свету (разм.).
◊
Дрэнна (кепска) кончыць — пра ганебны канец чыйго-н. жыцця або дзейнасці.
Кончыць жыццё — памерці.
|| незак. канча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дапрацава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; -цава́ны; зак.
1. што. Завяршыць працу над чым-н.; дадатковай апрацоўкай давесці да патрэбнай якасці.
Д. дысертацыю.
Д. праект.
2. Прапрацаваць да якога-н. часу, тэрміну.
Д. да лістапада.
|| незак. дапрацо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. дапрацо́ўка, -і, ДМ -цо́ўцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дарабі́ць, -раблю́, -ро́біш, -ро́біць; -ро́блены; зак., што.
1. Скончыць, завяршыць работу, давесці да патрэбнага ўзроўню.
Д. справы.
Д. праект забудовы.
2. Зрабіць дадаткова, прырабіць што-н. да чаго-н.
Д. ключ.
Д. ножку да стала.
|| незак. дарабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. даро́бка, -і, ДМ -бцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
увянча́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., звычайна чым.
1. каго-што. Ушанаваць вянком, лаўрамі. Увянчаць чэмпіёна лаўровым вянком.
2. што. Закончыць, завяршыць верхнюю частку чаго‑н. Увянчаць будынак купалам. □ Антэну [Антось] увянчаў крыжавінай, наснаваў на ёй ромб дроту і ўзняў метраў на пятнаццаць над дахам. Ракітны. // перан. Паспяхова завяршыць што‑н. Выдатныя радкі! Яны дастойна ўвянчалі цыкл «Юнацкі свет», новымі фарбамі ўзбагацілі вобраз яга [А. Куляшова] героя. Бярозкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падасява́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Дасеяць што‑н. у многіх месцах. // (1 і 2 ас. адз. не ўжыв.). Завяршыць сяўбу — пра ўсіх, многіх. Падасявалі лён усе брыгады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
давяршы́ць, ‑вяршу, ‑вершыш, ‑вершыць; зак., што.
Закончыць, завяршыць. Давяршыць пачатую справу. □ Далейшы шлях атрада,.. як быццам знарок дзеля таго, каб давяршыць найбольшы гарт выпрабавання, быў асабліва цяжкім. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
давучы́цца, -вучу́ся, -ву́чышся, -ву́чыцца; зак.
1. Завяршыць сваю адукацыю, закончыць навучанне чаму-н.
Вайна не дазволіла д.
2. да чаго. Правучыцца да якога-н. тэрміну.
Д. да восьмага класа.
3. да чаго. Працяглай вучобай давесці сябе да якіх-н. непрыемных вынікаў (разм.).
Давучыцца да прытуплення зроку.
|| незак. даву́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дала́яць, ‑лаю, ‑лаеш, ‑лае; зак., каго.
Разм. Скончыць лаяць; завяршыць лаянку. — Жорсткі ў вас характар, Марына Міхайлаўна! Куды ж вы? — Да Собаляў. — Пабудзьце яшчэ. Вы ж мяне не далаялі. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падажына́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і без дап.
Дажаць што‑н. у многіх месцах. Падажынаць жыта на ўсіх палетках. // (1 і 2 ас. не ўжыв.). Завяршыць жніво — пра ўсіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дабра́ць, -бяру́, -бярэ́ш, -бярэ́; -бяро́м, -бераце́, -бяру́ць; -бяры́; -бра́ны; зак., каго-што і каго-чаго.
1. Сабраць дадаткова, да поўнай меры.
Д. ягад у кош.
2. Выбіраючы, знайсці патрэбнае.
Д. крэсла да гарнітура.
Д. матэрыі на сукенку.
3. Завяршыць набор чаго-н. (кнігі, артыкула і пад.).
Д. кнігу.
|| незак. дабіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)