лаці́няне, ‑нян; адз. лацінянін, ‑а, м.; лацінянка, ‑і, ДМ ‑нцы; мн. лацінянкі, ‑нак; ж.

1. Жыхары старажытнай Італійскай вобласці — Лацыума; рымляне.

2. Уст. Католікі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сяло́, -а́, мн. сёлы і (з ліч. 2, 3, 4) сялы́, сёл, н.

1. Вялікая вёска, гаспадарчы і адміністрацыйны цэнтр сельскага раёна для навакольных паселішчаў, а таксама любы населены пункт негарадскога тыпу.

Працаўнікі сёл.

2. зб. Сельская мясцовасць, яе жыхары.

Культурная работа на сяле.

|| прым. се́льскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ру́дня ’прамысловае прадпрыемства, дзе здабывалі або плавілі руду’ (ТСБМ, Нас.), ’месца выплаўкі жалеза’ (ТС), рудня́, ру́дніца ’тс’ (Ласт.), руднікі́ ’жыхары вёскі Рудня’ (ТС). Ад руда (гл.) як судня ’месца, дзе быў суд’, пчольня, кветня ’кветнік’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

абарыге́ны, ‑аў; адз. абарыген, ‑а, м.

1. Першыя пасяленцы, карэнныя жыхары краіны, мясцовасці; туземцы, аўтахтоны. Абарыгены Камчаткі.

2. Арганізмы, якія ўзніклі ў працэсе эвалюцыі ў дадзенай мясцовасці.

[Лац. aborigines.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

по́ўдзень¹, -дня, м.

1. Адзін з чатырох напрамкаў свету, супрацьлеглы поўначы.

Вецер з поўдня.

Вокны выходзяць на п.

2. Мясцовасць, размешчаная ў гэтым напрамку.

На поўдні Беларусі.

3. Мясцовасць з цёплым, гарачым кліматам, цёплыя краі.

Жыхары поўдня.

Адпачываць на поўдні.

|| прым. паўднёвы, -ая, -ае.

П. полюс.

П. тэмперамент (уласцівы жыхарам поўдня).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вёска, -і, ДМ вёсцы, мн. -і, -сак, ж.

1. Сельскае паселішча.

Жыць у вёсцы.

2. адз. Сельская мясцовасць.

Паехаў працаваць на вёску.

3. адз. Жыхары вёскі, вясковае насельніцтва.

Культурны рост вёскі.

|| памянш. вёсачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. вяско́вы, -ая, -ае.

Вясковыя ростані.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спарта́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

1. Грамадзянін Спарты — дзяржавы ў Старажытнай Грэцыі, жыхары якой вызначаліся вынослівасцю, цярплівасцю, вялі суровы лад жыцця.

Лагер спартанцаў.

2. Чалавек, які задавольваецца самым неабходным, адмаўляецца ад раскошы, вядзе суровы лад жыцця.

|| ж. спарта́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

|| прым. спарта́нскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

местачко́вы, ‑ая, ‑ае.

Уст. Які мае адносіны да мястэчка, уласцівы мястэчку. Местачковыя жыхары. Местачковыя вуліцы. □ Аўтобус, пакалыхваючыся з боку на бок, выплыў з калдобістай вулачкі на шырокую местачковую плошчу. Адамчык.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спарта́нец, ‑нца, м.

1. Грамадзянін Спарты — дзяржавы ў Старажытнай Грэцыі, жыхары якой вызначаліся суровым спосабам жыцця, вынослівасцю і цярплівасцю.

2. перан. Чалавек, які адмаўляецца ад раскошы, вядзе суровы спосаб жыцця.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стані́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да станіцы. Станічныя жыхары. Станічныя сады. □ Са станічнага парку, які пачынаўся адразу па той бок вуліцы, улівалася ў пакой, затапляючы яго да краёў, музыка. Чыгрынаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)